ព័ត៌មាន

«ចំណុចសំខាន់សម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំ បុគ្គលិក និងកំណែទម្រង់នៅក្នុងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា...»

ថ្លែងនៅក្នុងសុន្ទុរកថាបើកសិក្ខាសាលាស្តីពីការបង្ហាញសៀវភៅ«ភាសាខ្មែរ» ដែលបានរៀបចំដោយក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នាព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៣រោច ខែភទ្របទ ឆ្នាំច សំរឹទ្ធិស័ក ព.ស.២៥៦២ត្រូវ នឹងថ្ងៃទី២៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានលើកឡើងថា៖ 

១.មេដឹកនាំត្រូវតែទទួលទាំងស្រុង ទាំងខុសនិងត្រូវចំពោះមន្ត្រីក្រោមឱវាទ មិនមែនចាំតែទទួលភាពត្រឹមត្រូវដើម្បី យកមេដាយនោះទេ ឯកឧត្តមបាន បន្ថែមថា «មិនមែនមើលតែរបាយការណ៍នោះទេ សម្រាប់ឯកឧត្តម វាគឺគ្រាន់តែជាជ្រុងមួយនៃឯកសារប៉ុណ្ណោះ» 

២.រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានឹងសិក្សាដើម្បីដាក់សំណើសុំគណៈកម្មការភាសាវិទ្យាខ្មែរឱ្យស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរក្រោមការដឹកនាំរបស់ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ហ៊ាន សុខុម។

RAC Media, ស៊ាង រូហ្សាត


 



2018-09-27 04:28:51   ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 27 កញ្ញា 2018 ម៉ោង 11:28 AM
«បញ្ហា និងចំណុចសំខាន់ៗ ដែលលោកដូណាល់ ត្រាំថ្លែងក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ UN...»

ថ្លែងក្នុង​វេទិកា​មហាសន្និបាត​អង្គការសហប្រជាជាតិប្រមាណជាង៣០នាទីនាថ្ងៃទី​២៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ របស់ប្រធានាធិបតី​អាម៉េរិក លោក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ មានចំណុចសំខាន់ៗជាច្រើនត្រូវបានលើកឡើង ក្នុងនោះមាន៖

  1. អ៊ីរ៉ង់៖លោក​ត្រាំ​បាន​បន្ទោស​ចំៗ​ដាក់​ប្រធានាធិបតី​អ៊ីរ៉ង់ ពី​ការ​បង្កចលាចលការសម្លាប់​មនុស្សនិង​ការបំផ្លិចបំផ្លាញ​នានា​។  លោក​ថា​អ៊ីរ៉ង់​មិនបាន​គោរព​ដល់​ប្រទេសជិតខាង ឬ​សិទ្ធិសេរីភាព​ជាតិ​សាសន៍​ដទៃ​ឡើយ​។  ផ្ទុយទៅវិញ​មេដឹកនាំ​អ៊ីរ៉ង់​បាន​រឹបអូស​ទ្រព្យសម្បត្ដិ​ជាតិ ដើម្បី​ផលប្រយោជន៍​ផ្ទាល់ខ្លួន ធ្វើឲ្យ​ខ្លួនឯង​ក្លាយជា​បុគ្គលដែលមាន​ឥទ្ធិពល​នៅ​ទូទាំង​តំបន់​មជ្ឈិមបូព៌ា​និង​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក​។លោក​ថា​ការដកខ្លួន​ចេញពី​កិច្ចព្រមព្រៀង​នុយក្លេអ៊ែរ​អ៊ីរ៉ង់ ពិតជា​រឿង​ត្រឹមត្រូវ​។​
  2. កូរ៉េខាងជើង៖ លោក​ត្រាំអរគុណ​ដល់​មេដឹកនាំ​កូរ៉េខាងជើង​លោក​គីម ជុង​អ៊ុន សម្រាប់​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​កន្ល​ង​មក ទោះបីជា​មានរឿង​ជាច្រើន​ត្រូវធ្វើ​បន្ដ​ក្ដី​។    យ៉ាងណាមិញ​ទណ្ឌកម្ម​លើ​កូរ៉េខាងជើង នៅតែមាន​ប្រសិទ្ធភាព​ដដែល លុះត្រាតែ​កូរ៉េខាងជើង​សម្រេចបាន​ការរំលាយ​នុយក្លេអ៊ែ​រ​។
  3. ចិន៖ លោក​ត្រាំ​សង្កត់ធ្ងន់​ពី​សង្គ្រាម​ពាណិជ្ជ​ជាមួយ​ចិន​។ រដ្ឋបាល​អាម៉េរិក​នឹងមិន​អត់ធ្មត់​ចំពោះ​សកម្មភាព​បង្កហេតុ​ពី​ចិន​ឡើយ​។   លោក​បាន​ចោទប្រកាន់​ចិន​ដែល​ធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម​គ្មាន​តុល្យភាព​ជាមួយ​អាមេរិក បាន​លួច​កម្មសិទ្ធិបញ្ញា​អាមេរិក នាំឲ្យមាន​ឱនភាព​ពាណិជ្ជកម្មដ៏​ធំ​កើតឡើង​។ អាម៉េរិក​ក៏បាន​ដំឡើង​ពន្ធ​លើ​ទំនិញ​ចិន​មានតម្លៃ​រាប់ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ផងដែរ​។​
  4. ចំពោះមុខ​មេដឹកនាំ​បណ្ដា​ប្រទេស​តូចធំ​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​លើក​ទី​៧៣ មហាសន្និបាត​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ប្រធានាធិបតី​អាម៉េរិក ដូ​ណា​ល់ ត្រាំ បាន​គំរាម​ផ្ដាច់ជំនួយ​ឲ្យ​ប្រទេស​ណា​ដែល​មិន​ជួយ​អាម៉េរិក​វិញ​។  លោកថា «​យើង​នឹង​គិតគូរ​អ្វីដែល​បាន​ផល អ្វីដែល​មិនបាន​ផលហើយ​ថា  តើ​ប្រទេស​ដែល​ទទួល​លុយ​ដុល្លារ​របស់​យើង និង​ការការពារ​របស់​យើង មានបាន​គិតគូរ​ពី​ប្រយោជន៍​របស់​យើង​ក្នុង​បេះដូង​ពួកគេ​ឬទេ​។​» 

ដកស្រង៖ ១- វាយោ ២- ថ្មីៗ ៣- Fresh News

RAC Media, ផាញ់ សារឿន   


2018-09-26 14:03:08   ថ្ងៃពុធ, 26 កញ្ញា 2018 ម៉ោង 09:03 PM
«ប្រទេសបីប្រកាសអំពីការកាន់ទុក្ខ ក្រោយមរណភាពរបស់ប្រធានាធិបតីវៀតណាម...»

ចុះផ្សាយថ្ងៃទី២៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ - ម៉ោង៖៥:១៥នាទី

ក្រោយពីមរណភាពរបស់ប្រធានាធិបតីវៀតណាម លោក Tran Dai Quang កាលពីព្រឹក ថ្ងៃសុក្រ ទី២១ខែកញ្ញា នាំ២០១៨ ក្នុងជន្មាយុ ៦២ ឆ្នាំ ប្រទេសជាមិត្តរបស់វៀតណាមចំនួន ៣ បានប្រកាសចូលរួមកាន់ទុក្ខ។ នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ នេះ ការិយាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ បានប្រកាសកាន់ទុក្ខពីរថ្ងៃ ចាប់ពីម៉ោង ៦ព្រឹកថ្ងៃទី២៦ខែកញ្ញា ដល់ម៉ោង ៦ល្ងាច ថ្ងៃទី២៧ ខែកញ្ញា។ អំឡុងពេលនោះ អគាររដ្ឋាភិបាលយោធានិងអគារសាធារណៈ នឹងបង្ហូតទង់ជាតិនៅត្រឹមពាក់កណ្តាល ហើយរាល់សកម្មភាពទាំងឡាយដែលមានលក្ខណៈជាការកំសាន្តត្រូវបានហាមឃាត់នៅទូទាំងប្រទេស។   ដូចគ្នានេះដែរ ប្រទេសគុយបា ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តវៀតណាម ក៏បានប្រារព្ធធ្វើពិធីកាន់ទុក្ខជូនចំពោះអតីតប្រធានាធិបតីវៀតណាម លោក Tran Dai Quangផងដែរ។   ចំណែកឯរដ្ឋាភិបាលថៃវិញ ក៏បានប្រកាសផងដែរថាខ្លួននឹង បង្ហូតទង់ជាតិមកត្រឹមពាក់កណ្តាលដង នៅគ្រប់អាគាររដ្ឋាភិបាល ទាំងអស់ចាប់ពីថ្ងៃទី២៤ ដល់ថ្ងៃទី២៦ ខែកញ្ញា ដើម្បីរំលឹកដល់ប្រធានាធិបតីវៀតណាម។ ទំនាក់ទំនងការទូតវៀតណាម-ឡាវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៦២ ហើយទំនាក់ទំនងការទូតវៀតណាម-ថៃ បង្កើតក្នុង ១៩៧៦ និងវៀតណាម-​គុយបា ក្នុងឆ្នាំ១៩៦០។

ក្រៅពីប្រទេសទាំងបីដែលបានចូលរួមប្រកាសការកាន់ទុក្ខ ប្រមុខដឹកនាំប្រទេសដទៃផ្សេងទៀតរួមមាន៖ចិន កម្ពុជា កូរ៉េខាងត្បូង សិង្ហបុរី ហ្វីលីពីន ប្រ៊ុយណេ អាស៊ែបៃហ្សង់ និងបង់ក្លាដែស ជាដើម បានផ្ញើសាររំលែកមរណទុក្ខមេដឹកនាំដឹកនាំវៀតណាមផងដែរ។

ជាមួយគ្នានេះដែរ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៦ ខែកញ្ញានេះ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា កំពុងដឹកនាំគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់កម្ពុជា អញ្ជើញទៅគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធសពលោក Tran Dai Quang ផងដែរ។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថាលោកTran Dai Quangដែលជាអតីតមេបញ្ជាការប៉ូលីស និងជាមនុស្សដ៏មានឥទ្ធិលនៃគ​ណបក្ស កុំមុយនីស្តវៀតណាមបានចំណាយពេលជាង៤ទស្សវត្សរ៍ក្នុងនាមជាមន្ត្រីស៊ើបការសម្ងាត់។

ដកស្រង់ចេញពី៖ Viet Nam News, Channel News Asia

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

                                                             អតីតប្រធានាធិបតីវៀតណាម លោក Tran Dai Quang

2018-09-26 10:25:34   ថ្ងៃពុធ, 26 កញ្ញា 2018 ម៉ោង 05:25 PM
សារលិខិតរបស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នៅក្នុងឱកាសអបអរសាទរនៃទិវាទេសចរណ៍ពិភពលោក ថ្ងៃទី២៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ ក្រោមប្រធានបទស្តីពី« វិស័យទេចរណ៍ និងនិន្នាការផ្លាស់ប្តូរទៅរកប្រព័ន្ធឌីជីថល-Tourism and the Digital Transformation»




2018-09-26 10:09:08   ថ្ងៃពុធ, 26 កញ្ញា 2018 ម៉ោង 05:09 PM
«គណៈប្រតិភូនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាអញ្ជើញចូលរួម វេទិកាបញ្ញាជន ឡានឆាង-មេគង្គ លើកទី២...!»

វេទិកានេះ បានអញ្ជើញ អ្នកស្រាវជ្រាវទាំងរដ្ឋនិងឯកជនជួបគ្នានៅសាកលវិទ្យាល័យយូណាន ពីថ្ងៃ២៥-២៨ ខែកញ្ញា។ កម្មវិធីនេះ ធ្វើឡើងក្នុងឱកាសខួបលើកទី១៥ នៃទំនាក់ដៃគូជាយុទ្ធសាស្ត្ររវាង ចិន-អាស៊ាន និងជាឆ្នាំសំខាន់សម្រាប់ជម្រុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ឡានឆាង-មេគង្គ ជាពិសេសលើកកំពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងលើកកំពស់គំនិតផ្តួចផ្តើម «ផ្លូវមួយ ខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ» នៅក្រុង ដាលី Dali ខេត្តយូណាន សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ចាប់ពីថ្ងៃទី២៥ ដល់ថ្ងៃទី ២៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨។ 

សមាសភាពអ្នកចូលរួម ជាអ្នកស្រាវជ្រាវមកពីបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន ក្នុងនេះដែរ ថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ពីររូប៖ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និង លោក ហេង វីរិទ្ធិ ប្រធានលេខាធិការដ្ឋានក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ នឹងអញ្ជើញចូលរួមក្នុងវេទិកាអន្តរជាតិ «The 9th Southwest Forum & the 2nd Lancang-Mekong Cooperation Think Tank Forum» នេះ តបតាមការអញ្ជើញរបស់សាកលវិទ្យាល័យយូណាន នៅក្រុងដាលី ខេត្តយូណាន នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។

ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះ ក្នុងនាម រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា យើងនឹងមានប្រជុំចង្អៀតជាមួយសាកលវិទ្យាល័យយូណាន់ តាមរបៀបវារៈ៖ 

១. ការពិនិត្យលទ្ធភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការស្រាវជ្រាវរួមគ្នា លើការរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយអន្តរជាតិសម្រាប់ប្រទេសយើងទាំងពីរ។

២. ការពិនិត្យលទ្ធភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការស្រាវជ្រាវរួមគ្នា លើការករណីជនជាតិចិននៅកំពង់សោម។

៣. ផ្សេងៗ។

គួរបញ្ជាក់ដែរថា នៅក្នុងវេទិកាអន្តរជាតិលើកទី៩ ប្រធានបទសំខាន់សម្រាប់កិច្ចពិភាក្សាក្នុងវេទិកានេះ គឺ«សហគមន៍ដែលមានអនាគតរួមគា្នរវាងចិននិងអាស៊ាន និង កិច្ចសហប្រតិបត្តិការទន្លេមេគង្គ-ឡានឆាង» របៀបវារៈនៃការពិភាក្សា នឹងផ្តោតលើបញ្ហាដូចខាងក្រោម៖

១. សហគមន៍ដែលមានអនាគតរួមគា្ន សម្រាប់មនុស្សជាតិ និង សហគមន៍ដែលមានអនាគតរួមគា្ន សម្រាប់ចិន-អាស៊ាន

២. ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិតាមរបៀបថ្មីមួយ និង ទំនាក់ទំនងជាប្រទេសជិតខាងតាមរបៀបថ្មីមួយ

៣. កិច្ចសហប្រតិបត្តិការទន្លេមេគង្គ-ឡានឆាង ចាប់ពីដំណាក់កាលផ្តួចផ្តើមដំបូង រហូតដល់ដំណាក់កាលចាស់ទុំ

៤. ច្រកសេដ្ឋកិច្ច និង ច្រកអភិវឌ្ឍទន្លេមេគង្គ-ឡានឆាង

៥. ការទូតជាប្រទេសជិតខាងរបស់ចិន និង ការបើកចំហក្នុងតំបន់

៦. សំណង់ស្នូលរបស់ខេត្តយូណាន និង ការចូលរួមរបស់ក្រុងដាលី៕


២៥ កញ្ញា ២០១៨RAC Media

2018-09-25 02:39:55   ថ្ងៃអង្គារ, 25 កញ្ញា 2018 ម៉ោង 09:39 AM
«២៤ កញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ ខួបទី២៥ឆ្នាំ នៃការប្រកាសឱ្យប្រើរដ្ឋធម្មនុញ្ញព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា»

ថ្ងៃចន្ទ ទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ នេះ គឺជាខួប ២៥ឆ្នាំ នៃការប្រកាសឱ្យប្រើរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា សម័យរាជាណាចក្រទី២។ មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឆ្នាំ១៩៩៣ មានអាយុ២៥ឆ្នាំ និងត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្ម ៩លើករួចមកហើយ។

ក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ដែលជាសមិទ្ធផលនៃការចរចារវាង ឥស្សរជននយោបាយខ្មែរទាំងពីររូបគឺសម្ដេចនរោត្តមសីហនុ (ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ) និងសម្ដេច ហ៊ុន សែន (កាល​ណោះជាសម​មិត្ត ហ៊ុន សែន) កម្ពុជាបានស្គាល់ការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស ជាលើកដំបូង ក្រោយសង្គ្រាមស៊ីវិលជាង៣ទសវត្សរ៍។ ការបោះឆ្នោតនីតិកាលទី១ បានប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី២៣ ដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩៣ ហើយសភាធម្មនុញ្ញមួយបានចាប់បដិសន្ធិឡើងនៅថ្ងៃទី១៤ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​១៩៩៣ ដើម្បីតាក់តែងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

កិច្ចការដំបូងនៃសភាធម្មនុញ្ញនាពេលនោះ គឺការអនុម័តបង្កើត «គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រៀបរៀងរដ្ធ​ធម្មនុញ្ញ» នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៩៣។ បន្ទាប់ពីតាក់តែងរួច រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីនេះត្រូវបាន​សភា​ធម្មនុញ្ញ​អនុម័តនៅថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ នាសម័យប្រជុំលើកទី២ និងត្រូវបានព្រះបាទសម្ដេច នរោត្ដម សីហនុ អតីតព្រះមហាក្សត្រ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឡាយព្រះហស្តលេខាប្រកាសឱ្យប្រើជាផ្លូវការ នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣។ 

មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាកម្ពុជា ឆ្នាំ១៩៩៣ នេះ ត្រូវរដ្ឋសភាជាតិ ធ្វើវិសោធនកម្មចំនួន ៩ ដងមកហើយ។ 

  • លើកទី១៖ នៅថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៤ នាសម័យប្រជុំរដ្ឋសភា ជាកិច្ចប្រជុំវិសាមញ្ញ នីតិកាលទី១ 
  • លើកទី២៖ នៅថ្ងៃទី៤ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៩ នាសម័យប្រជុំរដ្ឋសភា ជាវិសាមញ្ញ នីតិកាលទី២
  • លើកទី៣៖ នៅថ្ងៃទី២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០១ នាសម័យប្រជុំរដ្ឋសភា លើកទី៦ នីតិកាលទី២ 
  • លើកទី៤៖ នៅថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៤ នាសម័យប្រជុំរដ្ឋសភា លើកទី១ នីតិកាលទី៣
  • លើកទី៥៖ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០០៥ នាសម័យប្រជុំរដ្ឋសភាលើកទី២ នីតិកាលកាលទី៣
  • លើកទី៦៖ នៅថ្ងៃទី២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៦ នាសម័យប្រជុំរដ្ឋសភា លើកទី៤ នីតិកាលទី៣
  • លើកទី៧៖ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៨នាសម័យប្រជុំរដ្ឋសភា លើកទី៧ នីតិកាលទី៣
  • លើកទី៨៖ នៅថ្ងៃទី១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៤ នាសម័យប្រជុំរដ្ឋសភា លើកទី៣ នីតិកាលទី៥
  • លើកទី៩៖ នៅថ្ងៃទី១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨នាសម័យប្រជុំរដ្ឋសភាជាវិសាមញ្ញ នីតិកាលទី៥

ដកស្រង់៖ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា, ច្បាប់ស្ដីពីវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ (ទាំង៩លើក)

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

2018-09-22 14:24:27   ថ្ងៃសៅរ៍, 22 កញ្ញា 2018 ម៉ោង 09:24 PM
«ជំនួបជាមួយលោកបណ្ឌិត Brad Glosserman»

ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ បានទទួលជួបជាមួយលោកបណ្ឌិត Brad Glosserman នាយករង និងជាសាស្ត្រាចារ្យដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចសិក្សានៅមជ្ឈមណ្ឌល​សម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រនៅសាកលវិទ្យាល័យតាម៉ា ក្នុងទីក្រុងតូក្យូ នៃប្រទេសជប៉ុន ហើយក៏ជាទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃវេទិកាប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលជាធនាគារខួរក្បាល ផ្តោតការសិក្សាអំពីគោលនយោបាយការបរទេស លើតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។ 

ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងលោកបណ្ឌិត Brad Glosserman បានពិភាក្សាគ្នាអំពីកិច្ចការស្រាវជ្រាវរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ទំនាក់ទំនងកម្ពុជាអាមេរិក និងអត្ថន័យឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក​ចំពោះកម្ពុជា។

ជំនួបនេះធ្វើឡើងនៅរសៀលថ្ងៃពុធ ១០ កើត ខែ ភទ្របទ ឆ្នាំ ច សំរឹទ្ធិស័ក ព.ស ២៥៦២ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ១៩ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៨។


RAC Media

2018-09-19 09:29:20   ថ្ងៃពុធ, 19 កញ្ញា 2018 ម៉ោង 04:29 PM
គម្រោងស្រាវជ្រាវលើប្រសិទ្ធភាព Biochar បានបោះពុម្ពផ្សាយក្នុងទស្សនាវដ្តីកម្រឹត​ពិភពលោក

ទីបំផុតការតបស្នងដល់ស្ថាប័នរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងដល់ក្រុមស្រាវជ្រាវនៃគម្រោង«ការគាំទ្របច្ចេកវិទ្យា សម្រាប់ផលិតនិងប្រើប្រាស់ Biochar ដើម្បីបង្កើនទិន្នផល កសិកម្ម នៅ ប្រទេសកម្ពុជា» បានបង្ហាញឱ្យឃើញយ៉ាង ច្បាស់តាមរយៈការសម្រេចអនុម័តឱ្យលទ្ធផលនៃការពិសោធន៍លើប្រសិទ្ធភាពនៃការប្រើប្រាស់ Biochar ផលិតពី ចំបើង សម្រាប់តាមដានការលូតលាស់ដំណាំស្ពៃខ្មៅ ទទួល បាន ការ អនុម័ត ពី គណៈកម្មការអនុញ្ញាតឱ្យ បោះពុម្ព ស្នាដៃ ស្រាវជ្រាវនៅក្នុងទស្សាវដ្តីពិភពលោកឈ្មោះថា Journal of Material Cycles and Waste Management។

ជាដំណាក់កាលដំបូង ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា(របសក) បានរៀបចំការសិក្សា ពិសោធន៍ មួយអំពី «ឥទ្ធិពលនៃការប្រើប្រាស់ Biochar ផលិតចំបើង និងទិន្នផលស្ពៃខ្មៅ ៖ ករណីសិក្សា នៅ ខេត្ត កំពង់ស្ពឺ នៃប្រទេសកម្ពុជា»។ ការពិសោធន៍នេះ ជាចំណែកនៃការអនុវត្តគម្រោងស្តីពី «ការគាំទ្របច្ចេកវិទ្យា សម្រាប់ ផលិត និងប្រើប្រាស់ធ្យូង Biochar ដើម្បីបង្កើនទិន្នផលកសិកម្មនៅប្រទេសកម្ពុជា»  ដោយមានលោក ម៉ម សារិត មន្ត្រីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ជាបេក្ខជនសិក្សាថ្នាក់បណ្ឌិតនៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល និងជាតំណាង ឱ្យ ភាគី កម្ពុជា នៅប្រទេសកូរ៉េ។ ការធ្វើពិសោធន៍ លើការប្រើប្រាស់ធ្យូង Biochar ដែលផលិតពីចំបើង លើ ការ ដាំដុះ ដំណាំ ស្ពៃ ខ្មៅ នេះ គឺរៀបចំធ្វើឡើងនៅទីតាំងពិសោធន៍ក្នុងភូមិច្រកខ្លុង ឃុំទ័ពមៀន ស្រុកថ្ពង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ នៃ ព្រះរាជា ណា ចក្រ កម្ពុជា។ 

Biochar ជាធ្យូងដែលបានពីការដុតកំដៅសារធាតុសំណល់សរីរាង្គ មានដូចជាសំណល់ពី កសិកម្ម សំណល់ លាមកសត្វ … ជាដើម។ វាត្រូវបានប្រើសម្រាប់ការធ្វើវិសោធនកម្មដី និងសម្បូរដោយកាបូន និង អាច ស៊ូទ្រាំ នៅ ក្នុង ដី រា ប់ពាន់ឆ្នាំ។ គោលបំណងនៃការសិក្សាអំពីប្រសិទ្ធភាពនៃBiochar នេះ គឺដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ បច្ចេកវិទ្យា ផលិតផល Biochar និងដើម្បីអនុវត្តទៅលើដីកសិកម្មតាមរយៈផលិតផល Biochar សម្រាប់បង្កើន គុណភាព ដី និងសមត្ថភាព ផ្ទុក ទឹក សារធាតុចិញ្ចឹម និងជាចុងក្រោយ វាអាចបង្ការទឹកកង្វក់ក្រោម ដី ហើយស្រប ពេល គ្នា នេះ ដែរ វាក៏ជួយបង្កើននូវផលិតផលកសិកម្មក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។            

គម្រោងស្រាវជ្រាវនេះ បានចាប់ផ្តើមក្នុងរយៈពេល៦ខែ គឺចាប់ពីថ្ងៃទី១ ខែមីនា រហូតដល់ថ្ងៃ៣១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨ កន្លងទៅនេះ ដោយក្រុមការងារស្រាវជ្រាវរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក្រោមការត្រួតពិនិត្យនិងតាម ដាន ដោយ ផ្ទាល់ របស់ ឯកឧត្តម បណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ពីសកម្មភាពនៃការ សិក្សា ស្រាវជ្រាវ ក៏ដូចជាសកម្មភាព នៃ ការធ្វើពិសោធន៍លើដំណាំស្ពៃខ្មៅដោយប្រើប្រាស់ Biochar សម្រាប់តាម ដាន ពីការ លូតលាស់នៃដំណាំស្ពៃ។ម្យ៉ាងដោយសារមានតម្រូវការក្នុងការធ្វើវិភាគដោយម៉ាស៊ីនស្វ័យប្រវត្តិទំនើប លើវត្ថុវិភាគ (ដី និងធ្យូង Biochar) ពីទីពិសោធន៍ខាងលើនេះ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំបញ្ជូន វត្ថុវិភាគពីប្រទេសកម្ពុជា ទៅមន្ទីរ ពិសោធន៍ មហាវិទ្យាល័យវិស្វកម្ម សំណង់ស៊ីវិល និងបរិស្ថាននៃសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល (Seoul National University) នៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ដើម្បីវិភាគអំពីសមាសធាតុ រូប សណ្ឋាន នៃសំណាកពិសោធន៍ ដើម្បី ជំរុញ ឱ្យការពិសោធន៍សិក្សាស្រាវជ្រាវមានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រ។

ជាលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដោយមានកិច្ចសហការ ពីសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល លទ្ធផលនៃការពិសោធន៍ Biochar ផលិតពីចំបើងលើដំណាំស្ពៃខ្មៅ ទទួល បាន ការ គាំទ្រ ពី សាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល ហើយទទួលបានការគាំទ្រ ពី គណៈកម្មការ ដែលកោតសរសើរនិងវាយតម្លៃ ខ្ពស់ ពីគំនិតច្នៃប្រឌិត នៅក្នុងពេលធ្វើសន្និសីទវិទ្យាសាស្ត្រប្រចាំឆ្នាំ ២០១៨។ ចុងក្រោយ គណៈកម្មការសម្រេច បញ្ចូល លទ្ធផលនៃការពិសោធន៍ សម្រាប់ការបោះពុម្ពផ្សាយ នៅក្នុងទស្សនារដ្តីកម្រឹតអន្តរជាតិមួយ ដែលមាន ឈ្មោះ ថា Journal of Material Cycles and Waste Management។

បើតាមការលើកឡើងរបស់លោក ម៉ម សារិត បានឱ្យដឹងថា នេះ ជារឿងគួរឱ្យសប្បាយចិត្តបំផុត ដែល គណៈកម្មការ វាយតម្លៃ បានកោតសរសើរពីគម្រោងពិសោធន៍ ពីការផលិត បាយអូឆា (Biochar) ពីសំភារៈ ដ៏សាមញ្ញ បំផុត ហើយ មាន ប្រសិទ្ធភាពលើដំណាំដូចការស្រាវជ្រាវនៅប្រទេសជឿនលឿនដែរ។

នេះ ជាមោទកភាពមួយដែលលទ្ធផលស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រ ទទួលបានការគាំទ្រពីអន្តរជាតិ ហើយនេះក៏ជា ឱកាសដ៏វិសេសវិសាលដែលស្ថាប័នរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានពន្លេចឡើងក្នុងក្របខណ្ឌក្នុងចំណោម ស្នាដៃ ស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រឆ្នើមៗជាច្រើន ស្របតាមគោលដៅនៃការជំរុញ និងអភិវឌ្ឍការស្រាវជ្រាវបែបវិទ្យាសាស្ត្រ របស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា៕

ទិដ្ឋភាពនៃការបង្ហាញពីសមិទ្ធផលពិសោធន៍នៅប្រទេសជប៉ុន៖

ការរៀបចំ boichar សម្រាប់ការពិសោធន៍លើដំណាំកសិកម្ម

ការវេចខ្ចប់វត្ថុវិភាគពីទីពិសោធន៍ ត្រៀមបញ្ជូនទៅប្រទេសកូរ៉េ មានដី និង Biochar

លោក ស្វាយ រីដា និងលោកអាត ធារ៉ា កំពុងស្រង់ទិន្នន័យពីប្លុកពិសោធន៍ នៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ


RAC Media

2018-09-17 12:17:54   ថ្ងៃចន្ទ, 17 កញ្ញា 2018 ម៉ោង 07:17 PM
សង្ខេបព័ត៌មាន ២សប្តាហ៍កន្លងមកនេះ

ថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨៖ 

  • មន្រ្តីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ៦រូបទទួលបានគ្រឿងឥស្សរិយយស​ពីវិទ្យាស្ថានស្តង់ដា​កម្ពុជា​នៃក្រសួង​ឧស្សាហកម្ម និងសិប្បកម្ម បន្ទាប់ពីបំពេញភារកិច្ចក្នុងគណៈកម្មាការស្តង់រយៈកាលជាង១០ឆ្នាំមក។
  • រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចេញសេចក្តីប្រកាសពីការប្រជុំតាមវិទ្យាស្ថាន និងស្ថាប័នឧបសម្ព័ន្ធបន្ថែម​ក្នុង​គោលដៅ​ពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពការងារហើយសេចក្តីប្រកាសនេះ នឹងចាប់ធ្វើដោយការជូនដំណឹងមុនភ្លាម។

ថ្ងៃទី៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨៖ 

  • កិច្ចប្រជុំបន្ទាន់លើកទី១ រវាងឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ជាមួយ​ថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីនៃវិទ្យាស្ថានវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ នៅសាលនាងនួន វេលាម៉ោង ៩ព្រឹក។ កិច្ច​ប្រជុំ​នេះ ធ្វើឡើងដើម្បីពង្រឹង​ប្រសិទ្ធភាព និងវិន័យការងារ សំដៅលើកកម្ពស់ឱ្យ​កាន់តែមាន​ប្រសិទ្ធភាព​ខ្ពស់ មិន​សំដៅតែវិទ្យាស្ថាន តែការពង្រឹងវិន័យការងារនេះ ត្រូវធ្វើទាំងនៅក្នុង​ផ្នែកចំណុះ​ទាំង​ប្រាំ​របស់​វិទ្យាស្ថាន​វប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា រួមមាន៖ (១) ផ្នែកវប្បធម៌វិទ្យា, (២)​ ផ្នែក​សិល្បៈ​ និងឥស្សរិយយស, (៣) ផ្នែកស្ថាបត្យកម្ម, (៤) ផ្នែកបុរាណវិទ្យា និងទី(៥) ផ្នែកទស្សនីយភាព។ សរុបថ្នាក់ដឹកនាំ និង មន្ត្រីកំពុងបម្រើការនៅវិទ្យាស្ថាន មានចំនួន ១៤នាក់ (ស្រី៤នាក់)។
  • រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ប្រកាសអនុវត្តអភិក្រមទាំង៥ ជាលើកដំបូង៖ (១) ឆ្លុះកញ្ចក់ (២) ងូតទឹក (៣) ដុសក្អែល (៤) ព្យាបាល និង(៥) វះកាត់។

ថ្ងៃទី៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨៖ 

បញ្ហាស្រាវជ្រាវ ជារឿងសំខាន់ តែសុខភាពអ្នកស្រាវជ្រាវ រឹតសំខាន់។​ ទីលានលេងកីឡាបាល់ទះ ទីលាន​វាយ​កូនបាល់ (តិននីស) និងទីលានកីឡាប៉េតង់ (ប៊ូល) ត្រូវបានសាងសង់ឡើង។ ទីលានកីឡា​ទាំង៣​ប្រភេទ​នេះ អាចផ្តល់ឱ្យមន្ត្រីរាជការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លេងកីឡា​នៅរៀងរាល់ក្រៅម៉ោងការងារ​ដើម្បី​​ថែរក្សាសុខភាពឱ្យកាន់តែល្អប្រសើរ។ មកទល់ពេលនេះ ការងារសាងសង់ទីលានកីឡា​ទាំង៣ប្រភេទ​នេះ សម្រេចបានជាង៩០%ហើយ។

ថ្ងៃទី៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨៖ 

ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានអញ្ជើញទៅទស្សនកិច្ចនៅសហគមន៍​ចិញ្ចឹម​គោយក​ទឹកដោះ វ៉ាងណាំយិន ស្ថិតក្នុង​ខេត្ត​ស្រះកែវ ប្រទេសថៃ នៅថ្ងៃសុក្រ១២រោច ខែស្រាពណ៍ ឆ្នាំច សំរឹទ្ធិស័ក ព.ស ២៥៦២ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨នេះ។ 

ថ្ងៃទី១០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨៖ 

ឯកបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា​ បានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំផ្ទាល់ជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីនៃវិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ដ្រ និងវិទ្យាសាស្ដ្រសង្គម ដែលជាវិទ្យាស្ថានទី២ ហើយដែល​ឯកឧត្ដម​បណ្ឌិត​សភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានធ្វើការកោះហៅភ្លាមៗ ដើម្បីចូលរួមប្រជុំក្នុង​ការ​ត្រួតពិនិត្យការងារ និងភាពអសកម្មរបស់មន្ដ្រីមួយចំនួន។ វិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្ដ្រ និងវិទ្យាសាស្ដ្រ​សង្គម មាន ៨ផ្នែកចំណុះ៖ (១)ធម្មសាស្ដ្រ និង​ចរិយាសាស្ដ្រ, (២)ផ្នែកនីតិសាស្រ្ត និង​វិទ្យាសាស្រ្ត​សេដ្ឋកិច្ច, (៣)ផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម និងការគ្រប់គ្រង, (៤)​ផ្នែក​ប្រវត្តិវិទ្យានិងវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ, (៥)​ផ្នែក​ភូមិវិទ្យា និងនគរូបនីយកម្ម, (៦)ផ្នែកទស្សនវិជ្ជា​ និង​សង្គមវិជ្ជា, (៧)ផ្នែកនរវិទ្យានិងជាតិពន្ធុវិទ្យា, (៨)​ផែ្នក​វិទ្យាសាស្រ្តអប់រំ។

ថ្ងៃទី១២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨៖ 

  • ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងកម្មវិធីបាឋកថា ស្តីពី «បង្សុកូល៖ អតីតកាលជា​មេរៀន​សម្រាប់បច្ចុប្បន្ន បច្ចុប្បន្នដើម្បីអនាគត» របស់ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ហ៊ឹម សុភី នៅសាលនាង​នួន​នៃ​រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។
  • ឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ប្រកាសជ្រើសរើសមន្ត្រីស្ម័គ្រចិត្ត២រូប​ទៅបម្រើការ​នៅ​សួនឧទ្យានឫស្សីត្រឹប ដែលមានទីតាំងនៅខេត្តព្រះវិហារ។ 

ថ្ងៃទី១៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨៖ 

អត្ថបទស្រាវជ្រាវ «ប្រវត្តិសិល្បៈមហោរី» ស្រាវជ្រាវ និងចងក្រងដោយ​លោកស្រី យ៉ាន់ វិភារតន៍ ប្រធានផ្នែក​សិល្បៈ​ទស្សនីយ​ភាព នៃវិទ្យាស្ថានវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ នៃ​រាជបណ្ឌិត្យ​សភា​កម្ពុជា។


RAC Media

2018-09-17 04:31:18   ថ្ងៃចន្ទ, 17 កញ្ញា 2018 ម៉ោង 11:31 AM
«ប្រវត្តិសិល្បៈមហោរីខ្មែរ»

(ស្រាវជ្រាវចងក្រងដោយលោកស្រី យ៉ាន់ វិភារតន៍ ប្រធានផ្នែកសិល្បៈទស្សនីយភាព នៃវិទ្យាស្ថានវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈនៃរាជបណ្ឌិតស្យសភាកម្ពុជា) 

ការសិក្សាអំពីសង្គម និងវប្បធម៌របស់ជាតិសាសន៍ណាមួយ មិនមែនជាការងាយស្រួលនោះទេ បើពុំមានភស្តុងតាង ឬតឹងតាងលើកយកមកបង្ហាញឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់នោះ។ សិល្បៈខ្មែរក៏មានលក្ខណៈបែបនេះដែរ ថ្វីត្បិតតែមានឯកសារជាច្រើនបាននិយាយអំពីសង្គម និងវប្បធម៌ខ្មែរ និងមានលក្ខណៈសម្បូរបែបយ៉ាងណាតែសម្រាប់សិល្បៈមហោរីនេះ មានភ័ស្តុតាងតិចតួចណាស់ដែលលើកយកមកអះអាងបញ្ជាក់ ហើយស្ទើរតែពិបាក រកឯកសារយកមកបង្ហាញខ្លាំងណាស់។

ពាក្យ«មហោរី»កើតចេញពីពាក្យសំស្រ្តឹតគឺ មនោហារា(ប្រុស) មនោហារី(ស្រី) ហើយបានចាប់បដិសន្ធិ មុនសម័យអង្គរមកម្ល៉េះ។  តាមសិលាចារឹក (K ៤០០ចារនៅសតវត្សទី៩ IC លេខ៦បន្ទាត់ទី៨៥) ពាក្យនេះ ជា ឈ្មោះអ្នកបម្រើទេវតាស្រីប្រុស ដែលមានភារកិច្ចសម្រាប់លេងភ្លេង។ ម្យ៉ាងទៀតតាម សិលាចារឹកនៃប្រាសាទ ប្រែរូប (K៨០៦ នា សតវត្សទី១០ ឯកសាប្រជុំសិលាចារឹក IC លេខ១ បន្ទាត់៩៨) ក៏មានការទាក់ទងជាមួយពាក្យនេះ ដែលពាក្យនេះប្រើក្នុងអត្ថន័យកាព្យឃ្លោក «កវីមនោហរ»។ ពាក្យមហោរីកើតចេញពីមនោហរ >មនោហរី ហើយក្រោយមកទៀតក៏ក្លាយទៅជាមហោរីមកដល់សព្វថ្ងៃ។ តាមរយៈភ័ស្តុតាងរបស់សិល្បកររបស់យើងបានឱ្យដឹងថា សិល្បៈមហោរី គឺជាឈ្មោះសិល្បៈមួយ ដែលមានអាយុកាលរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ (១)។ តាមរយៈស្នាដៃសិល្បៈនេះ បង្ហាញថា ខ្មែរស្រឡាញ់ និងចូលចិត្តសិល្បៈនេះ តាំងពីដើមរៀងមក។ ជីវិតខែ្មរបានផ្សារភ្ជាប់យ៉ាងជិតស្និទ្ធជា មួយនឹងសិល្បៈ បើទោះជាមានឧបសគ្គយ៉ាងណាក៏ដោយខ្មែរមិនបានបោះបង់ចោលសិល្បៈនោះដែរ។  

តើភស្តុងតាងអ្វីទៅដែលបង្ហាញថាជីវិតខែ្មរ និងសិល្បៈបានផ្សារភ្ជាប់គ្នាជារៀងរហូតមកនោះ? យើងនឹកដល់រឿងនេះ យើងក៏មិនរារែកក្នុងការលើកយកមកបង្ហាញដែរ ពីព្រោះថាមានភ័ស្តុតាងជាច្រើន ដូចជាសម័យមុនអង្គរ រួមមានវង់ភ្លេងតន្រ្តីប្រពៃណី ឬភ្លេងការដែលមានដើមកំណើតតាំងពីសតវត្សទី១ នៃគ.ស ពោលគឺចាប់តាំងពីពេលរៀបអភិសេក (មង្គលការ) ព្រះថោង និងនាងនាគ។ តាមរយៈការស្រាវជ្រាវ បានរកឃើញរូបសិល្បៈនៅតាមជញ្ជាំងប្រាសាទនានាតាមផ្តែរនៃប្រាសាទ តាមហោជាង និងតាមសរសរផ្អោប សុទ្ធតែបង្ហាញពីជីវិត និងសិល្បៈហាក់មានភាពរស់រវើកបង្ហាញនូវស្នាមញញឹម បង្ហាញនូវភាពល្អវិចិត្រនៃស្នាដៃបុព្វបុរសខ្មែរគួរឱ្យស្ញប់ស្ញែងនេះ ជាមោទនភាពរបស់ជាតិខ្មែរយើង ដែលគួរចងចាំនិងថែរក្សា។ ស្នាដៃទាំងឡាយសុទ្ធតែជាព្រលឹងសម្រាប់កូនៗគោរពបូជា ជាភាពមហិមាដែលកូនខ្មែរមានសំណាងក្នុងការរក្សាបន្តមរតកនេះ។ 

សិល្បៈមហោរីមានប្រភពចេញពីចរន្តអ្នកប្រាជ្ញមានទំនាក់ទំនង ឬផ្សារភ្ជាប់ជាមួយការសប្បាយរីករាយ និង តាមចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះរាជវង្សានុវង្ស និងអ្នកមានឋានៈខ្ពង់ខ្ពស់ (២)។ តាមវចនានុក្រមសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ពន្យល់ថា ពាក្យមហោរី គឺគ្រឿងភ្លេងដេញដំ ផ្លុំ កូតមួយវង់ គ្រប់ ប្រដាប់ (តន្ត្រី, ភ្លេង ខ្សែ) ខ្មែរច្រើនហៅចំពោះតែតន្រ្តីករចាស់ៗមាន ឃុន អក្ខរា ពិណពាទ្យ សូ អិន ក្រុមភ្លេងព្រះរាជទ្រព្យជំនាន់មុន បានប្រាប់ថា លោកឧកញ៉ាមហាធិបតី មាស ឌី និងលោក ឃុន មាសឌី គឺជា ប្រធានក្រុមវង់ភ្លេងព្រះរាជទ្រព្យ បានមានប្រសាសន៍ថា វង់ភ្លេងមហោរីនេះ មានកំណើតនៅចុងសម័យ មហានគរមានការរីកចម្រើនខ្លាំងនាសម័យលង្វែក។ សម័យលង្វែកមានវង់ភ្លេងមួយបែបហៅថា «វង់ភ្លេងពិណពាទ្យ» ដែល ជា វង់ ភ្លេងបំបែកខ្លួនចេញពីវង់ភ្លេងការ និងវង់ភ្លេងពិណពាទ្យវង់ភ្លេងនេះប្រគំសុទ្ធតែប្រុសៗសុទ្ធសាធជាឯកសារស្រាវជ្រាវរបស់លោកសាស្រ្តាចារ្យ ហ៊ុន សារិន។ នៅក្រោយសម័យលង្វែក វង់ភ្លេងមហោរីពិណពាទ្យនេះមានសុទ្ធតែស្រីជាអ្នកប្រគំវិញ ហើយអ្នកច្រៀងមានសំឡេងពិរោះដូចសត្វមួយប្រភេទ ឈ្មោះថា សត្វណូរី (នោរី)។ ពេលនោះក៏មានទម្លាប់ហៅថា មហោរី ព្រោះថាអ្នកចម្រៀងក៏ជាស្រី អ្នកប្រគំបទភ្លេងក៏ជាស្រី។

បើតាមប្រភពឯកសារតន្រ្តី និងរបាំនៅសម័យកាលបុរាណរបស់កម្ពុជា (Music  and dance  in Ancient Cambodia) ដែលបានបញ្ជាក់ជាភ័ស្តុតាងក្នុង old Khmer Epigraphy របស់ Saveros Pou បានបញ្ចាក់ថា មនោហរា មនោហារី ជាឈ្មោះសិល្បករដ៏មានប្រជាប្រិយដែលមិនមាននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះទេ។ ទម្រង់មហោរីបានបង្ហាញតាមរយៈតន្រ្តីមហោរី មានការចូលរួមរវាងឧបករណ៍សំឡេងស្រាលដែលធ្វើឱ្យអ្នកស្តាប់កម្រើកអារម្មណ៍ មានភាពរីករាយ និងបន្ថយភាពតានតឹង។

សិល្បៈមហោរី បែងចែកទៅតាមវង់ភ្លេងរបស់វាមានដូចជា ៖ 

  1. វង់ភ្លេងមហោរីគ្រឿងពិណពាទ្យ
  2. វង់ភ្លេងមហោរីគ្រឿងខ្សែ
  3. វង់ភ្លេង មហោរីព្រះរាជទ្រព្យឬវង់ភ្លេងប៉ីកែវ
  4. វង់ភ្លេងមហោរីធំ
  5. វង់ភ្លេងមហោរីឆ្នៃ។

ឯកសារយោង៖ 

  1. ពេជ្រ ទុំក្រវិល, របាំខ្មែរ, ឧបត្ថម្ភដោយ មូលនិធិតូយ៉ាតា, ឆ្នាំ២០០១ 
  2. ហ៊ុន សារិន, វង់ភ្លេងខ្មែរ 

រូបភាពក្រុមសិល្បៈមហោរី


រូបភាពវង់ភ្លេងមហោរី សិល្បករ តន្រ្តីបុរាណ ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈRAC Media

2018-09-14 03:05:51   ថ្ងៃសុក្រ, 14 កញ្ញា 2018 ម៉ោង 10:05 AM

សេចក្តីប្រកាស

សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពី"ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ធនៈប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ សម្រាប់ជរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី១៨ មេសា ឆ្នាំ២០២៤។​ *ចាប់ទទួលលក់ពាក្យដេញថ្លៃពីថ្ងៃនេះតទៅ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : ០២៣ ៨៩០ ១៨០។

ថ្ងៃចន្ទ, 08 មេសា 2024 ម៉ោង 02:35 PM

ចុចមើល ទាញយក

សេចក្ដីជូនដំណឹង ស្តីពីការ ចូលរួមដេញថ្លៃ ផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈអេឡិចត្រូនិកសម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី៥ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៣។​ *កាលបរិច្ឆេទឈប់ទទួលពាក្យដេញថ្លៃ៖ ថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ វេលាម៉ោង ១០.៣០នាទីព្រឹក។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : 012 78 36 46។

ថ្ងៃសុក្រ, 02 មិថុនា 2023 ម៉ោង 09:21 PM

ចុចមើល ទាញយក

វគ្គថ្មី! បណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេសនិងវិជ្ជាជីវៈ ជំនាញចុងភៅនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី៤ និង ទី៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣ តទៅ!

ថ្ងៃអង្គារ, 31 មករា 2023 ម៉ោង 10:35 AM

ចុចមើល ទាញយក

សេចក្ដីជូនដំណឹងពីការរៀបចំដេញថ្លៃផ្គត់ផ្គង់គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ កាលបរិច្ឆេទឈប់ទទួលពាក្យដេញថ្លៃ៖ ថ្ងៃទី១៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ វេលាម៉ោង ១៥.៣០នាទីរសៀល។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : 012 78 36 46។

ថ្ងៃពុធ, 14 កញ្ញា 2022 ម៉ោង 02:59 PM

ចុចមើល ទាញយក

សេចក្ដីជូនដំណឹងពីការរៀបចំទទួលពាក្យដេញថ្លៃផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈសង្ហារឹម នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា កាលបរិច្ឆេទឈប់ទទួលពាក្យដេញថ្លៃ៖ ថ្ងៃទី១៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ វេលាម៉ោង ១៥.៣០នាទីរសៀល។ ទូរសព្ទទំនាក់ទំនង : 012 78 36 46។

ថ្ងៃពុធ, 14 កញ្ញា 2022 ម៉ោង 02:58 PM

ចុចមើល ទាញយក

វគ្គសិក្សាថ្មី សម្រាប់ឆ្នាំសិក្សាថ្មី ឆ្នាំ២០២២-២០២៣ ! សម្រាប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់បណ្ឌិត នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ចាប់ផ្តើមទទួលចុះឈ្មោះហើយ.... ព័ត៌មានលម្អិត សូមទាក់ទងមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលនិងស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (អគារឥន្រ្ទទេវី) ឬតាមរយៈទូរសព្ទ៖ 067-811-667 / 010-268-797 / 099-238-677 / 097 728 4444

ថ្ងៃចន្ទ, 22 សីហា 2022 ម៉ោង 03:11 PM

ចុចមើល ទាញយក

កម្មវិធីតុមូល ស្ដីពី «ធនធានមនុស្ស គឺជាឆ្អឹងខ្នងនៃការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ» សាលមហោស្រពខេមរវិទូ អគារខេមរវិទូ ថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២

ថ្ងៃពុធ, 03 សីហា 2022 ម៉ោង 06:15 PM

ចុចមើល ទាញយក

កិច្ចពិភាក្សាតុមូល ស្ដីពី «ធនធានមនុស្សគឺជាឆ្អឹងខ្នងនៃការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ» នៅព្រឹក ថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២

ថ្ងៃពុធ, 20 កក្កដា 2022 ម៉ោង 09:42 AM

ចុចមើល ទាញយក

សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពី ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃការផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឥន្ទនៈសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២ សម្រាប់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ថ្ងៃពុធ, 02 មីនា 2022 ម៉ោង 12:01 PM

ចុចមើល ទាញយក

សេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពី ការអញ្ជើញចូលរួមដេញថ្លៃ ការបោះពុម្ភព្រឹត្តិបត្រលេខ១២ សទ្ទានុក្រមភាសាវិទ្យា សទ្ទានុក្រមកសិកម្ម និងក្បាលលិខិតរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២១

ថ្ងៃអង្គារ, 31 សីហា 2021 ម៉ោង 08:46 PM

ចុចមើល ទាញយក