រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា
Royal Academy of Cambodia
Royal Academy of Cambodia
ស្របគ្នានឹងបរិយាកាសនៃការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាកាន់តែខ្លាំងក្នុងជីវភាពរស់នៅក្នុងសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងនយោ បាយនាពេលបច្ចុប្បន្នខួបទិវាអន្តរជាតិនារីលើកទី១១៣ នាឆ្នាំ២០២៤នេះ ប្រារព្ធ ធ្វើឡើងនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាក្រោមមូលបទ និងក្មេងស្រីក្នុងបរិវត្តកម្មឌីជីថល ។
យោងតាមវចនានុក្រមខ្មែរចេញផ្សាយឆ្នាំ២០២២របស់ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ បរិវត្តន៍ មានន័យថា ដំណើរការផ្លាស់ប្តូរឬបំប្លែងអ្វីមួយឱ្យទៅជាអ្វីមួយផ្សេងទៀត ហើយ ឌីជីថល មានន័យថា សញ្ញាតំណាងដោយលេខ។ ចុះអ្វីទៅជាបរិវត្តកម្មឌីជីថល? Sascha Krause et.al. ក្នុង Sage Journals បានបង្ហាញថា ចាប់តាំងពីប្រហែលជាឆ្នាំ២០០៣មក មានអត្ថបទស្រាវជ្រាវពាក់ព័ន្ធនឹងពាក្យបរិវត្តកម្មឌីជីថលមិនជាច្រើនប៉ុន្មានទេ តែចំនួននេះហក់ឡើងខ្លាំងចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៤ ម្ល៉ោះហើយការផ្តល់និយមន័យក៏មានច្រើនបែប ច្រើនយ៉ាងទៅតាមទស្សនៈរបស់អ្នកនិពន្ធម្នាក់ៗ។
បរិវត្តកម្មឌីជីថលគឺជានីតិវិធីនៃការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាដើម្បីផ្លាស់ប្តូរនិងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងមុខរបរប្រចាំថ្ងៃ។
ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ចាប់តាំងពីចុងឆ្នាំ២០១៩មកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន បានធ្វើឱ្យបាត់បង់អាយុជីវិតមនុស្សជាច្រើននាក់ ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចក៏មានការលំបាកដោយសារគ្រប់ៗគ្នាត្រូវរក្សាគម្លាត។ បរិវត្តកម្មឌីជីថលមានយូរមកហើយ តែការទទួលយកនៅកម្ពុជាមិនសូវច្រើនប៉ុន្មានទេ លុះមានភាពចាំបាច់ដើម្បីការពារអាយុជីវិតកំឡុងពេលមានរោគរាតត្បាត ការប្រើប្រាស់ក៏មានការកើនឡើង ខ្លាំង។ ទោះជាហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរខាងលើសឹងតែកន្លងផុតទៅហើយក្តី ស្រ្តីនិងក្មេងស្រីនៅបន្តប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលមិនចាញ់បុរសនិងក្មេងប្រុសឡើយ។ តាមរយៈបទពិសោធន៍កន្លងមកក្នុងនាមជាគ្រូបង្រៀនម្នាក់ អ្នកនិពន្ធសូមលើកឡើងពីបទពិសោធន៍មួយចំនួនពាក់ព័ន្ធនឹងបរិវត្តកម្មឌីជីថលរបស់ស្ត្រីនិងក្មេងស្រីក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវនិងបង្ហាត់និស្សិត។
សូមចូលអានខ្លឹមសារលម្អិត និងមានអត្ថបទស្រាវជ្រាវជាច្រើនទៀតតាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖
https://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs#main-container
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 14 មីនា 2024 ម៉ោង 06:47 PM
១៥កើត ខែពិសាខ គឺជាថ្ងៃបុណ្យពិសាខបូជា ប្រចាំឆ្នាំដ៏សំខាន់បំផុតសម្រាប់ពុទ្ធសាសនិកនៅទូទាំងសកលលោក ដើម្បីរំលឹកដល់ថ្ងៃប្រសូត្រ ថ្ងៃត្រាស់ដឹង និងថ្ងៃបរិនិព្វាននៃព្រះពុទ្ធសមណគោតម។ ព្រះអង្គជាបុគ្គលដែលមានគុណូបការៈធំធេងចំពោះមនុស្សជាតិ ដោយបានជួយជីវិតមនុស្សសត្វឱ្យរស់នៅប្រកបដោយសេចក្ដីសុខចាកទុក្ខតាមរយៈព្រះធម៌។ ព្រះអង្គមាននាមដើមសិទ្ធត្ថ ឬ សិទ្ធាថ៌ គឺជាបុត្រានៃមហាក្សត្រត្រកូលសាក្យ នៃប្រទេសឥណ្ឌាបុរាណ។ បិតារបស់ព្រះអង្គខិតខំប្រឹងរិះរកមធ្យោបាយគ្រប់បែបយ៉ាងដើម្បីរៀបចំឱ្យព្រះអង្គស្នងរាជសម្បត្តិ ប៉ុន្តែព្រះ អង្គមិនទទួលយកជីវិតរស់នៅបែបនោះឡើយ។ ព្រះអង្គបានបោះបង់សម្បត្តិលោកិយ ចាកចេញពីរាជវាំង ឃ្លាតចាកប្រពន្ធកូន ស្រីស្នំ និងទ្រព្យទាំងឡាយ ដោយទៅបួសជាសមណ ក្នុងគោលបំណងស្វែងរកការពិតនៃជីវិត។ ព្រះអង្គបាន ប្រព្រឹត្តនូវតបធម៌ ធ្វើនូវទុក្ករកិរិយាតាមប្រពៃណីអ្នកបួសសម័យនោះ អស់រយៈពេល៦ ព្រះវស្សា។ ក្រោយពីបោះបង់ចោលវិធីខុសឆ្គងនេះ ព្រះអង្គបានប្រព្រឹត្តិមជ្ឈិមាបដិប្បទា (វិធីកណ្ដាល) ដោយខ្លួនឯងវិញ។ ទីបំផុត ព្រះអង្គបានរកឃើញទ្រឹស្ដី ចតុរារិយសច្ចៈ ដែលជាការពិតប្រសើរជាងសម្មតិសច្ចៈ។
តើ ព្រះធម៌ដែលព្រះអង្គបានត្រាសដឹង បានបង្ហាញអ្វីខ្លះអំពីទស្សនៈស្ដីពី «ជីវិត និង ការរស់នៅ» ?
សូមចូលអានខ្លឹមសារលម្អិត និងមានអត្ថបទស្រាវជ្រាវជាច្រើនទៀតតាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖
https://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=10
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 14 មីនា 2024 ម៉ោង 06:31 PM
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ អ្នកស្រាវជ្រាវ និងជាប្រធានអង្គការវើលហ្វីស (World's Fish) ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា ការបង្កបង្កើនផលស្រូវនៅកម្ពុជាកើនឡើង តែកង្វះកម្លាំងពលកម្ម ហើយប្រជាពលរដ្ឋកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាបំណុលកើនឡើង។
ថ្លែងបញ្ជាក់នៅក្នុងការធ្វើបទបង្ហាញរបស់ខ្លួនទៅលើប្រធានបទ «អភិបាលកិច្ចទឹកនិងសុវត្ថិភាពទឹកនៅកម្ពុជា» នៅក្នុងសិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ បានលើកឡើងថា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន ការធ្វើបង្កបង្កើនផលនៅកម្ពុជាកើនឡើង តែកង្វះកម្លាំងពលកម្ម ដោយប្រជាពលរដ្ឋបានធ្វើចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេស ចំណែកការបង្កបង្កើនផលស្រូវ ដែលមានកំណើននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ភាគច្រើនធ្វើឡើងដោយជួលគេធ្វើសឹងសព្វគ្រប់។ លើសពីនេះ ប្រជាពលរដ្ឋក៏កំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាបំណុលកើនឡើងផងដែរ ដោយសារតែតម្លៃផលស្រូវដែលទទួលបាន មិនឆ្លើយតបទៅនឹងការចំណាយ ព្រោះកសិករច្រើនតែធ្វើស្រូវដែលមិនត្រូវនឹងទីផ្សារនាំចេញ តាមគម្រោងនាំចេញអង្ករ ១លានតោនរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
បន្ថែមពីនេះ លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ ក៏បានគូសបញ្ជាក់ផងថា ការប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងតំបន់បឹងទន្លេសាប ក៏ប្រឈមនឹងបញ្ហាផងដែរ រវាងអ្នកបង្កបង្កើនផលស្រូវ និងអ្នកចិញ្ចឹមត្រី ដោយសារតែអ្នកធ្វើស្រែចង់បង្ហូរទឹកចេញ ប៉ុន្តែអ្នកចិញ្ចឹមត្រីចង់រក្សាទឹកទុក ដើម្បីធានាដល់ដំណើរការអាជីវកម្មរបស់ខ្លួន៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 14 មីនា 2024 ម៉ោង 06:13 PM
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានរៀបចំសិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» ដែលមានការសម្របសម្រួលពីឯកឧត្ដមបណ្ឌិត នុត សម្បត្តិ ប្រធានវិទ្យាស្ថានជីវសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ និងកសិកម្ម។
សិក្ខាសាលាដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយមានការអញ្ជើញជាវាគ្មិនកិត្តិយសពីសំណាក់៖
១. លោកសាស្ត្រាចារ្យ ដោ ដូម៉ា អគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានលំនៅឋាន នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រធានបទ «ការវិភាគសុវត្ថិភាពជីវភាពរស់នៅក្នុងអាងទន្លេឆ្លងដែន៖ ក្របខ័ណ្ឌចិញ្ចឹមជីវិតនៅតាមដងទន្លេសាប»
២. លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ អ្នកស្រាវជ្រាវ និងជាប្រធានអង្គការវើលហ្វីស (World's Fish) ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រធានបទ «អភិបាលកិច្ចទឹកនិងសុវត្ថិភាពទឹកនៅកម្ពុជា»
៣. លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ូយ៉ុង ហាន ប្រធានវិទ្យាស្ថានសំណង់និងវិស្វកម្ម បរិស្ថាន នៃសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រធានបទ «របៀបធ្វើឱ្យទីក្រុងទំនើប និងធន់នឹងអាកាសធាតុ តាមរយៈការគ្រប់គ្រងទឹកភ្លៀង»
សិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» មានការចូលរួមពីសំណាក់មន្ត្រីរាជការ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងនិស្សិតសរុបចំនួន ៨៧នាក់។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា សិក្ខាសាលានាព្រឹកនេះ ក៏ទទួលបានការអញ្ជើញជាកិត្តិយសថ្លែងសុន្ទរកថាបិទដោយឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ព្រមទាំងមានរៀបចំពិធីចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នារវាង វិទ្យាស្ថានជីវសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ និងកសិកម្ម នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល នៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េផងដែរ៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 14 មីនា 2024 ម៉ោង 06:07 PM
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ក្នុងឱកាសអញ្ជើញថ្លែងសន្ទរកថាបិទសិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានគូសបញ្ជាក់អំពីគុណតម្លៃនៃទឹកថា «ទឹកគឺជាជីវិត ទឹកអាចសង្ក្រោះ ទឹកអាចបម្រើ ហើយទឹកក៏អាចបំផ្លាញផងដែរ»។
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានមានប្រសាសន៍លើកឡើងថា បញ្ហាទឹកនៅតែជាបញ្ហាចម្បងមួយ ដែលត្រូវតែគិតគូរពិចារណា និងយកចិត្តទុកដាក់ជាទីបំផុត ព្រោះមានទឹកទើបមានជីវិត ពោលគឺគ្រប់ភាវៈរស់ទាំងអស់នៅលើផែនដីសុទ្ធសឹងតែត្រូវការទឹកជាមូលដ្ឋានសំខាន់នៃជីវិត។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបន្តថា បញ្ហាទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុបាន និងកំពុងមានផលប៉ះពាល់ខ្លាំងណាស់ដល់សុខភាពពលរដ្ឋក្នុងសង្គមយើងបច្ចុប្បន្ន ហើយក៏ជាកត្តាមួយប៉ះពាល់ដល់ការអភិវឌ្ឍជាតិផងដែរ។
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានលើកឡើងអំពីមរតកវប្បធម៌និងអរិយធម៌ខ្មែរពាក់ព័ន្ធនឹងប្រព័ន្ធធារាស្ត្រនេះផងដែរថា ជីវភាពខ្មែរជំនាន់ដើម ពិសេសនៅក្នុងសម័យអង្គរ តែងតែផ្សារភ្ជាប់ទឹកទៅនឹងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃដូចជា ភាសាដែលខ្មែរយើងតែងតែនិយាយថា ទឹកដីស្រីប្រុស ជំនឿកសាងលិង្គព្រះសិវៈនិងយោនីនាងឧមា និងការកសាងវាលលិង្គពាន់នៅក្បាលស្ពានជាដើម។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា ប្រជារាស្ត្រខ្មែរជំនាន់ដើម តែងតែសាងសង់ផ្ទះ ដោយមានជីកស្រះទឹក ឬថ្លុកទឹកនៅក្បែរផ្ទះដើម្បីរក្សាទឹកទុកប្រើប្រាស់ជាការប្រយោជន៍ផ្សេងៗ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានមានប្រសាសន៍លើកឡើងអំពីសារៈប្រយោជន៍នៃការថែរក្សាប្រភពទឹកនៅក្នុងគម្រោងនគរូបនីយកម្មផងដែរ ដោយរដ្ឋគួរតែត្រៀមទីកន្លែងស្តុកទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់នៅតាមទីក្រុងនិងទីប្រជុំធំៗ ស្របតាមមរតកវប្បធម៌សំណង់ ដែលមានជាក់ស្ដែងនៅតាមសំណង់ប្រាសាទ និងប្រព័ន្ធធារាស្ត្រ ដែលដូនតាខ្មែរបានបន្សល់ទុក។
ជាមួយគ្នានេះដែរ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា កម្ពុជាយើងស្ថិតក្នុងតំបន់ត្រូពិកដែលសំបូរ ទឹកភ្លៀងនៅ រដូវវស្សារហូតបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះទឹកជំនាន់ រីឯនៅរដូវប្រាំងវិញ បែរជាក្សត់ទឹកឬគ្រោះរាំង ស្ងួត ពិសេសនៅតំបន់ជនបទដាច់ស្រយាលខ្វះទឹកសម្រាប់ធ្វើសែ្រ ជាក់ស្តែងការប្រើប្រាស់ ទឹកសម្រាប់វិស័យកសិកម្ម ទឹកសម្រាប់បរិភោគ គុណភាពទឹកជាដើម។ ទាំងអស់នេះ គឺជាបញ្ហាចម្បងដែលទាមទារឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់បំផុត ព្រោះថា «ទឹកគឺជីវិត» ទឹកអាចសង្គ្រោះ ទឹកអាចបម្រើ ទឹកអាចបំផ្លាញ។
បន្ថែមពីនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតអគ្គលេខាធិការ ក៏បានលើកឡើងនូវទស្សនាទានចំនួន៣គឺ៖
១- ក្រសួង ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ គួរមានកិច្ចសហប្រតិ្តបត្តិការ ធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវស៊ីជម្រៅ ដើម្បីពិនិត្យវាយតម្លៃបរិមាណទឹកសម្រាប់បម្រើឱ្យវិស័យកសិកម្មក្នុងយុគសម័យឌីជីថលនេះ
២- យើងរួមគ្នាពិចារណាលើឥរិយាបថប្រើប្រាស់ និងគ្រប់គ្រងទឹកភ្លៀង (បរិមាណ គុណភាព គុណប្រយោជន៍...)
៣- បើកទូលាយឱ្យមានអ្នកស្រាវជ្រាវវ័យក្មេង ពិសេសនៅតាមសាកលវិទ្យាល័យឬ ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវដែលមានវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីចូលរួមក្នុងកិច្ចការស្រាវជ្រាវតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រ ឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ និងទូលំទូលាយ។
ជាចុងក្រោយ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបង្ហាញការគាំទ្រផ្ទាល់របស់ឯកឧត្ដម ចំពោះសកម្មភាពស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រនានា ដែលបម្រើប្រយោជន៍ដល់មនុស្សជាតិ ព្រោះ នៅពេលដែលវិទ្យាសាស្រ្តរីកចម្រើន ប្រទេសជាតិក៏រីកចម្រើនផងដែរ ហើយវិទ្យាសាស្ត្របច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងគំនិតច្នៃប្រឌិត ត្រូវតែដើរទន្ទឹមគ្នាជាមួយនឹងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមផងដែរ នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ព្រោះការអភិវឌ្ឍប្រទេស មួយមិនអាចខ្វះបាននូវការអភិវឌ្ឍវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យាបានទ្បើយ៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 14 មីនា 2024 ម៉ោង 06:04 PM
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ក្នុងឱកាសអញ្ជើញថ្លែងសន្ទរកថាបិទសិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានគូសបញ្ជាក់អំពីគុណតម្លៃនៃទឹកថា «ទឹកគឺជាជីវិត ទឹកអាចសង្ក្រោះ ទឹកអាចបម្រើ ហើយទឹកក៏អាចបំផ្លាញផងដែរ»។
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានមានប្រសាសន៍លើកឡើងថា បញ្ហាទឹកនៅតែជាបញ្ហាចម្បងមួយ ដែលត្រូវតែគិតគូរពិចារណា និងយកចិត្តទុកដាក់ជាទីបំផុត ព្រោះមានទឹកទើបមានជីវិត ពោលគឺគ្រប់ភាវៈរស់ទាំងអស់នៅលើផែនដីសុទ្ធសឹងតែត្រូវការទឹកជាមូលដ្ឋានសំខាន់នៃជីវិត។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបន្តថា បញ្ហាទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុបាន និងកំពុងមានផលប៉ះពាល់ខ្លាំងណាស់ដល់សុខភាពពលរដ្ឋក្នុងសង្គមយើងបច្ចុប្បន្ន ហើយក៏ជាកត្តាមួយប៉ះពាល់ដល់ការអភិវឌ្ឍជាតិផងដែរ។
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានលើកឡើងអំពីមរតកវប្បធម៌និងអរិយធម៌ខ្មែរពាក់ព័ន្ធនឹងប្រព័ន្ធធារាស្ត្រនេះផងដែរថា ជីវភាពខ្មែរជំនាន់ដើម ពិសេសនៅក្នុងសម័យអង្គរ តែងតែផ្សារភ្ជាប់ទឹកទៅនឹងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃដូចជា ភាសាដែលខ្មែរយើងតែងតែនិយាយថា ទឹកដីស្រីប្រុស ជំនឿកសាងលិង្គព្រះសិវៈនិងយោនីនាងឧមា និងការកសាងវាលលិង្គពាន់នៅក្បាលស្ពានជាដើម។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា ប្រជារាស្ត្រខ្មែរជំនាន់ដើម តែងតែសាងសង់ផ្ទះ ដោយមានជីកស្រះទឹក ឬថ្លុកទឹកនៅក្បែរផ្ទះដើម្បីរក្សាទឹកទុកប្រើប្រាស់ជាការប្រយោជន៍ផ្សេងៗ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតក៏បានមានប្រសាសន៍លើកឡើងអំពីសារៈប្រយោជន៍នៃការថែរក្សាប្រភពទឹកនៅក្នុងគម្រោងនគរូបនីយកម្មផងដែរ ដោយរដ្ឋគួរតែត្រៀមទីកន្លែងស្តុកទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់នៅតាមទីក្រុងនិងទីប្រជុំធំៗ ស្របតាមមរតកវប្បធម៌សំណង់ ដែលមានជាក់ស្ដែងនៅតាមសំណង់ប្រាសាទ និងប្រព័ន្ធធារាស្ត្រ ដែលដូនតាខ្មែរបានបន្សល់ទុក។
ជាមួយគ្នានេះដែរ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា កម្ពុជាយើងស្ថិតក្នុងតំបន់ត្រូពិកដែលសំបូរ ទឹកភ្លៀងនៅ រដូវវស្សារហូតបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះទឹកជំនាន់ រីឯនៅរដូវប្រាំងវិញ បែរជាក្សត់ទឹកឬគ្រោះរាំង ស្ងួត ពិសេសនៅតំបន់ជនបទដាច់ស្រយាលខ្វះទឹកសម្រាប់ធ្វើសែ្រ ជាក់ស្តែងការប្រើប្រាស់ ទឹកសម្រាប់វិស័យកសិកម្ម ទឹកសម្រាប់បរិភោគ គុណភាពទឹកជាដើម។ ទាំងអស់នេះ គឺជាបញ្ហាចម្បងដែលទាមទារឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់បំផុត ព្រោះថា «ទឹកគឺជីវិត» ទឹកអាចសង្គ្រោះ ទឹកអាចបម្រើ ទឹកអាចបំផ្លាញ។
បន្ថែមពីនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតអគ្គលេខាធិការ ក៏បានលើកឡើងនូវទស្សនទានចំនួន៣គឺ៖
១- ក្រសួង ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ គួរមានកិច្ចសហប្រតិ្តបត្តិការ ធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវស៊ីជម្រៅ ដើម្បីពិនិត្យវាយតម្លៃបរិមាណទឹកសម្រាប់បម្រើឱ្យវិស័យកសិកម្មក្នុងយុគសម័យឌីជីថលនេះ។
២- យើងរួមគ្នាពិចារណាលើឥរិយាបថប្រើប្រាស់និងគ្រប់គ្រងទឹកភ្លៀង (បរិមាណ គុណភាព គុណប្រយោជន៍...)។
៣- បើកទូលាយឱ្យមានអ្នកស្រាវជ្រាវវ័យក្មេង ពិសេសនៅតាមសាកលវិទ្យាល័យឬ ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវដែលមានវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីចូលរួមក្នុងកិច្ចការស្រាវជ្រាវតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រ ឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ និងទូលំទូលាយ។
ជាចុងក្រោយ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបង្ហាញការគាំទ្រផ្ទាល់របស់ឯកឧត្ដម ចំពោះសកម្មភាពស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រនានា ដែលបម្រើប្រយោជន៍ដល់មនុស្សជាតិ ព្រោះ នៅពេលដែលវិទ្យាសាស្រ្តរីកចម្រើន ប្រទេសជាតិក៏រីកចម្រើនផងដែរ ហើយវិទ្យាសាស្ត្របច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងគំនិតច្នៃប្រឌិត ត្រូវតែដើរទន្ទឹមគ្នាជាមួយនឹងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមផងដែរ នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ព្រោះការអភិវឌ្ឍប្រទេស មួយមិនអាចខ្វះបាននូវការអភិវឌ្ឍវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យាបានទ្បើយ៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 14 មីនា 2024 ម៉ោង 05:32 PM
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ អ្នកស្រាវជ្រាវ និងជាប្រធានអង្គការវើលហ្វីស (World's Fish) ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា ការបង្កបង្កើនផលស្រូវនៅកម្ពុជាកើនឡើង តែកង្វះកម្លាំងពលកម្ម ហើយប្រជាពលរដ្ឋកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាបំណុលកើនឡើង។
ថ្លែងបញ្ជាក់នៅក្នុងការធ្វើបទបង្ហាញរបស់ខ្លួនទៅលើប្រធានបទ «អភិបាលកិច្ចទឹកនិងសុវត្ថិភាពទឹកនៅកម្ពុជា» នៅក្នុងសិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ បានលើកឡើងថា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន ការធ្វើបង្កបង្កើនផលនៅកម្ពុជាកើនឡើង តែកង្វះកម្លាំងពលកម្ម ដោយប្រជាពលរដ្ឋបានធ្វើចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេស ចំណែកការបង្កបង្កើនផលស្រូវ ដែលមានកំណើននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ភាគច្រើនធ្វើឡើងដោយជួលគេធ្វើសឹងសព្វគ្រប់។ លើសពីនេះ ប្រជាពលរដ្ឋក៏កំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាបំណុលកើនឡើងផងដែរ ដោយសារតែតម្លៃផលស្រូវដែលទទួលបាន មិនឆ្លើយតបទៅនឹងការចំណាយ ព្រោះកសិករច្រើនតែធ្វើស្រូវដែលមិនត្រូវនឹងទីផ្សារនាំចេញ តាមគម្រោងនាំចេញអង្ករ ១លានតោនរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
បន្ថែមពីនេះ លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ ក៏បានគូសបញ្ជាក់ផងថា ការប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងតំបន់បឹងទន្លេសាប ក៏ប្រឈមនឹងបញ្ហាផងដែរ រវាងអ្នកបង្កបង្កើនផលស្រូវ និងអ្នកចិញ្ចឹមត្រី ដោយសារតែអ្នកធ្វើស្រែចង់បង្ហូរទឹកចេញ ប៉ុន្តែអ្នកចិញ្ចឹមត្រីចង់រក្សាទឹកទុក ដើម្បីធានាដល់ដំណើរការអាជីវកម្មរបស់ខ្លួន៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 14 មីនា 2024 ម៉ោង 05:25 PM
(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៥ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានរៀបចំសិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» ដែលមានការសម្របសម្រួលពីឯកឧត្ដមបណ្ឌិត នុត សម្បត្តិ ប្រធានវិទ្យាស្ថានជីវសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ និងកសិកម្ម។
សិក្ខាសាលាដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយមានការអញ្ជើញជាវាគ្មិនកិត្តិយសពីសំណាក់៖
១. លោកសាស្ត្រាចារ្យ ដោ ដូម៉ា អគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានលំនៅឋាន នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រធានបទ «ការវិភាគសុវត្ថិភាពជីវភាពរស់នៅក្នុងអាងទន្លេឆ្លងដែន៖ ក្របខ័ណ្ឌចិញ្ចឹមជីវិតនៅតាមដងទន្លេសាប»
២. លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ក់ សិទ្ធិរិទ្ធិ អ្នកស្រាវជ្រាវ និងជាប្រធានអង្គការវើលហ្វីស (World's Fish) ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រធានបទ «អភិបាលកិច្ចទឹកនិងសុវត្ថិភាពទឹកនៅកម្ពុជា»
៣. លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ម៉ូយ៉ុង ហាន ប្រធានវិទ្យាស្ថានសំណង់និងវិស្វកម្ម បរិស្ថាន នៃសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រធានបទ «របៀបធ្វើឱ្យទីក្រុងទំនើប និងធន់នឹងអាកាសធាតុ តាមរយៈការគ្រប់គ្រងទឹកភ្លៀង»
សិក្ខាសាលា ស្ដីពី «បច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងនវានុវត្តន៍» ក្រោមប្រធានបទ «អនាគតប្រកបដោយចីរភាព៖ ទឹក ជីវភាពរស់នៅ និងអាកាសធាតុ» មានការចូលរួមពីសំណាក់មន្ត្រីរាជការ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងនិស្សិតសរុបចំនួន ៨៧នាក់។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា សិក្ខាសាលានាព្រឹកនេះ ក៏ទទួលបានការអញ្ជើញជាកិត្តិយសថ្លែងសុន្ទរកថាបិទដោយឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ព្រមទាំងមានរៀបចំពិធីចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នារវាង វិទ្យាស្ថានជីវសាស្ត្រ វេជ្ជសាស្ត្រ និងកសិកម្ម នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសាកលវិទ្យាល័យជាតិសេអ៊ូល នៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េផងដែរ៕
RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 14 មីនា 2024 ម៉ោង 05:22 PM
ទឹក និងដី គឺជាធនធានធម្មជាតិដ៏សំខាន់ ហើយក៏ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់អភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងសម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវិតផងដែរ។ ដោយសារ កំណើនប្រជាជន កំណើននៃការប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិ និងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ គ្រប់អង្គភាព ដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងទឹកនិងដី ទាំងអស់ តម្រូវឱ្យមានយន្តការដឹកនាំការគ្រប់គ្រង និងប្រើប្រាស់ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងចីរភាព ជាពិសេសវិស័យកសិកម្ម ព្រៃឈើ ជលផល ធនធាន ទឹក រ៉ែ ទេសចរណ៍ ឧស្សាហកម្ម ការរៀបចំទីក្រុង ជនបទ និងសំណង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្តសង្គម ជាដើម។ កិច្ចការទាំងនេះ គឺតម្រូវឱ្យមានការ ឯកភាពគ្នា និងការប្តេជ្ញាចិត្តចូលរួមអនុវត្តពីគ្រប់ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ រាប់ទាំងវិស័យសាធារណៈវិស័យឯកជន និងប្រជាជនគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ។
នគរូបនីយកម្ម គឺសំដៅទៅលើបម្លាស់ប្តូរ ចំនួនប្រជាជន ពីទីជនបទទៅទីប្រជុំជន ឬទីក្រុង នៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗ ដែលជាហេតុបណ្តាលឱ្យមានរីករាលដាល ទាំងទំហំ ទ្រង់ទ្រាយ និងទីតាំងភូមិសាស្រ្តនៃតំបន់ទាំងនោះ។ ដំណើរការនៃការរៀបចំ និងអភិវឌ្ឍទីក្រុងនិងទីប្រជុំជន គឺកើតឡើងដោយសារតម្រូវការនានា របស់មនុស្សដែលមានវត្តមាននៅទីនោះ ពោលគឺការបង្កើនល្បឿនលើគ្រប់វិស័យ។ គណៈកម្មការបច្ចេកសព្ទភូមិវិទ្យានៃក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ បានពន្យល់ថា “នគរូបនីយកម្ម គឺជាសិល្បៈ វិទ្យាសាស្រ្ត និងបច្ចេកទេសនៃការធ្វើផែនការរូបវន្តទីក្រុង ការ អភវិឌ្ឍ ការអភិរក្ស ការកែលម្អនៅក្នុងទីក្រុងនិងតំបន់ជុំវិញ ព្រមទាំងតំបន់ទទួលឥទ្ធិពល ក្នុងគោលបំណងទទួលបាននូវចីរភាព តុល្យភាព សុខុមាលភាព សោភណភាព សមធម៌ និង សមាហរណកម្ម ។ ទោះបីជាមាន ការកំណត់ន័យដោយឡែកៗពីគ្នា រវាងប្រទេសនីមួយៗយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ការធ្វើនគរូបនីយកម្ម ត្រូវបានកត់សម្គាល់ក្នុងន័យរួមមួយ គឺការរីកចម្រើនរបស់ ទីក្រុង ឬទីប្រជុំជន។ ស្របតាម បរិបទសាកល ភាវូបនីយកម្ម ការរៀបចំដែនដី និងនគរូបនីយកម្មនៅកម្ពុជា ជាផ្នែកចម្បងមួយនៃគោលនយោបាយដីធ្លី និងនគរូបនីយកម្ម ដែលត្រូវមានលក្ខណៈទន់ភ្លន់ និងតម្រង់ទិសគាំទ្រការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គម ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងចីរភាព។ ចំណុចមូលដ្ឋានទាំងនេះ គឺជាប្រការដ៏សំខាន់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលទើបទទួលបានសុខសន្តិភាព ឯកភាពជាតិ និងទឹកដីពេញបរិបូរណ៍ បន្តដោយការពង្រឹងស្មារតីបង្រួបបង្រួម សាមគ្គីភាព ការស្រឡាញ់ទឹកដី និងសង្គមកម្ពុជាទាំងមូល ដើម្បីធ្វើសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចផ្ទៃក្នុង ការថែរក្សានិងស្រឡាញ់ទឹកដី ធនធានធម្មជាតិ វប្បធម៌ អរិយធម៌ជាតិ ដែលត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញ ដោយសារសង្រ្គាមអូសបន្លាយអស់ជាច្រើន ទសវត្សរ៍កន្លងមក។
សូមចូលអានខ្លឹមសារលម្អិត និងមានអត្ថបទស្រាវជ្រាវជាច្រើនទៀតតាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖
https://rac.gov.kh/researchs-categories/1/researchs?page=10
ថ្ងៃអង្គារ, 12 មីនា 2024 ម៉ោង 09:13 PM
បញ្ហាកើតចេញពីភាពខ្វះចន្លោះទិន្នន័យជាក់ស្តែង៖ ទិន្នន័យជាក់ស្តែងគឺសំដៅលើទិន្នន័យទាំងឡាយណាដែលត្រូវបានប្រមូលបានពីក្រុមគោលដៅដោយផ្ទាល់តាមរយៈការប្រើប្រាស់វិធីសាស្ត្រប្រមូលទិន្នន័យ ឬទិចនិចប្រមូលទិន្នន័យផ្សេងៗដូចជា៖ ការចូលរួមក្នុងសកម្មភាពជាក់ស្តែង ការសង្កេត ការធ្វើពិសោធន៍ ការសម្ភាសន៍ ឬការប្រមូលទិន្នន័យចេញពីបទពិសោធន៍ដែលខ្លួនធ្លាប់បានជួប ឬធ្លាប់បានឃើញជាដើម។ យោងតាមអត្ថន័យនេះ យើងអាចកំណត់បានថា ភាពខ្វះចន្លោះទិន្នន័យជាក់ស្តែងគឺសំដៅលើភាពខ្វះចន្លោះទាំងឡាយណា ដែលបានកើតមានឡើងនៅក្នុងស្នាដៃសិក្សាស្រាវជ្រាវមុនៗ ដូជា៖ គ្មានស្នាដៃស្រាវជ្រាវកើតចេញពីការប្រមូលទិន្នន័យជាក់ស្តែងគ្រប់គ្រាន់ត្រូវបានយកមកអះអាងបញ្ជាក់លើបញ្ហាដែលបានសិក្សាស្រាវជ្រាវ ប្រើប្រាស់តែទិន្នន័យប្រយោល ឬទិន្នន័យមិនជាក់ស្តែងក្នុងស្នាដៃសិក្សាស្រាវជ្រាវ (សំដៅលើទិន្នន័យទាំងឡាយណាដែលត្រូវបានប្រមូលតាមរយៈការអានឯកសារតែប៉ុណ្ណោះ) ទិន្នន័យត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីអះអាងបញ្ជាក់លើបញ្ហាដែលត្រូវបានសិក្សាស្រាវជ្រាវមិនមានភាពច្បាស់លាស់ ឬលទ្ធផលនៃការសិក្សាជ្រាវមិនត្រូវបានធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់ ឬវាយតម្លៃប្រៀបធៀបជាមួយនឹងភាពជាក់ស្តែង។
ជាមួយគ្នានេះលោក ខាល ផបភ័រ (Karl Popper) អ្នកទស្សនវិទូវិទ្យាសាស្ត្របានបញ្ជាក់ថា លទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវដែលមានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រគឺជាលទ្ធផលទាំងឡាយណា ដែលអាចឆ្លើយតបទៅនឹងគោលការណ៍វិទ្យាសាស្ត្រពីរយ៉ាងរួមមាន៖ លទ្ធផលដែលបានរកឃើញមានហេតុផល និងមានភស្តុតាងជាក់ស្តែងច្បាស់លាស់អាចផ្ទៀងផ្ទាត់បាន (verifiability) និងលទ្ធផលដែលបានរកឃើញមានហេតុផល និងភស្តុតាងជាក់ស្តែងច្បាស់លាស់ថាមិនអាចផ្ទៀងផ្ទាត់បាន (falsification) (ផ្ទៀងផ្ទាត់លទ្ធផលបានថាតើស្រប-accepted ឬផ្ទុយនឹងសម្មតិកម្មដែលបានកំណត់-rejected)។ ក្នុងករណីលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវទាំងឡាយណាដែលបានរកឃើញ ប៉ុន្តែវាមិនអាចត្រូវបានគេធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់ដើម្បីបញ្ជាក់ទៅតាមគោលការណ៍វិទ្យាសាស្ត្រណាមួយ នៅក្នុងចំណោមគោលការណ៍ទាំងពីរខាងលើ នោះមានន័យ ថាលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវទាំងនោះនៅមានចំណុចខ្វះចន្លោះ មិនច្បាស់លាស់ ឬមិនទាន់មានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រគ្រប់គ្រាន់ និងទាមទារឱ្យមានការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់ឡើងវិញ។
សូមចូលអានខ្លឹមសារលម្អិត និងមានអត្ថបទស្រាវជ្រាវជាច្រើនទៀតតាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖
https://rac.gov.kh/researchs-categories/20/researchs#main-container
ថ្ងៃចន្ទ, 11 មីនា 2024 ម៉ោង 09:19 PM