រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ករណីព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ៖ បណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច អះអាងថា កម្ពុជាត្រូវតែរស់ដោយពឹងលើសមត្ថភាពរបស់ខ្លួន ក្នុងករណីណាមួយ យើងក៏អាចរស់បានដែរ

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ក្នុងឱកាសអញ្ជើញថ្លែងនៅក្នុងវេទិកាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនិងអ្នកសារព័ត៌មាន ស្ដីពី «ការឆ្លើយតបរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រកម្ពុជាចំពោះការមួលបង្កាច់មកលើកម្ពុជា ជុំវិញករណីព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ» នៅល្ងាចថ្ងៃទី១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានមានប្រសាសន៍អះអាងថា «កម្ពុជាត្រូវតែរស់ដោយពឹងលើសមត្ថភាពរបស់ខ្លួន ក្នុងករណីណាមួយ យើងក៏អាចរស់បានដែរ»។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានអះអាងដូច្នេះ ដោយយោងទៅលើសារៈសំខាន់នៃការកសាងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ នៅក្នុងទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាដោយផ្ទាល់។ ឯកឧត្ដមបានបញ្ជាក់ថា នាពេលបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាត្រូវដឹកផលិតផលទាំងអស់ឆ្លងកាត់ទឹកដីវៀតណាម និងប្រទេសថៃ ដែលការដឹកជញ្ជូនេះ ត្រូវការចំណាយថ្លៃឆ្លងកាត់ និងថ្លៃដឹកជញ្ជូនខ្ពស់ ហើយប្រទេសជិតខាងមានត្រួតពិនិត្យ និងដឹងយ៉ាងច្បាស់អំពីផលិតផលដែលកម្ពុជាត្រូវនាំចេញ ដែលជាហេតុផលធ្វើឱ្យកម្ពុជា មានការលំបាកនៅក្នុងការប្រកួតប្រជែងទីផ្សារជាមួយប្រទេសជិតខាង ទៅលើផលិតផលដូចគ្នា។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ក៏បានលើកឡើងអំពីប្រសិទ្ធភាពនៃការដឹកជញ្ជូនផលិតផលតាមព្រែកជីកហ្វូណនតេជោផងដែរថា ការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹកចំណេញពេលវេលា និងមានការចំណាយទាប ដោយសារតែ២រទេះភ្លើងទើបបាន១ទូក ឬ១០រទេះភ្លើង ទើបបាន១កប៉ាល់ ដូច្នេះហើយ ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ នឹងផ្ដល់លក្ខណៈងាយស្រួលដល់កម្ពុជា នៅក្នុងការកាត់បន្ថយថ្លៃដើម ដែលជំរុញភាពប្រកួតប្រជែងនៃផលិតផលរបស់កម្ពុជានៅក្នុងទីផ្សារអន្តរជាតិ។

លើសពីនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ក៏បានគូសបញ្ជាក់ផងដែរថា នៅពេលដែលមានព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ត្រូវបានកសាងរួចរាល់ វានឹងក្លាយទៅជាសក្ដានុពលដ៏ធំធេងមួយសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ពិសេសគឺការទាក់ទាញការបណ្ដាក់ទុនវិនិយោគកាន់តែច្រើនមកកាន់កម្ពុជា ដោយអ្នកវិនិយោគនឹងសម្លឹងមើលឃើញឱកាសចំណេញកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាជាងការមើលឃើញតែឱកាសវិនិយោគនៅប្រទេសថៃ និងវៀតណាម ដោយសារតែព្រែកជីកនេះនឹងជួយពន្លឿនការដឹកជញ្ជូនផលិតផលរបស់ខ្មែរ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ក៏បានសម្ដែងការខកចិត្តជាខ្លាំង ដែលប្រជាជនខ្មែរមួយចំនួន ចូលចិត្តបង្ហាញទស្សនៈយល់ឃើញដោយគ្មានមូលដ្ឋាន ដែលចាត់ទុកថា គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោបែរជាគ្មានសារៈសំខាន់ ហើយថែមទាំងវាយតម្លៃ និងបកស្រាយថា គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនបម្រើឱ្យគោលបំណងយុទ្ធសាស្ត្រយោធា ទៅតាមការបំភ័ន្តរបស់បស្ចិមប្រទេស និងប្រទេសវៀតណាមទៅវិញ។ ការមិនយល់ច្បាស់ពីសារៈសំខាន់នៃព្រែកជីកហ្វូណនតេជោនេះ ថែមទាំងបាននាំទំនោរនៃការគិតរបស់អ្នកទាំងនោះ ទៅឱ្យតម្លៃលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវដែកថាមានសារៈសំខាន់ជាង ការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹកទៅវិញ។ ចំពោះចំណុចនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានចោទជាសំណួរថា តើប្រទេសណាមួយដែលគ្មានផ្លូវទឹកហើយរីកចម្រើន? តើប្រទេសជប៉ុន កូរ៉េ និងដែនកោះតៃវ៉ាន់ ហេតុអ្វីបានជាគេរីកចម្រើន? ព្រោះគេដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹកបានបរិមាណច្រើន និងលឿនរហ័ស។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានលើកឧទាហរណ៍ប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយទៀតគឺ ប្រទេសសិង្ហបុរី ដែលរដ្ឋនេះកកើតឡើងដំបូង មិនទាំងអាចស្វែងរកទឹកបរិភោគបានផង ប៉ុន្តែដោយសារតែភាបសម្បូរបែបខាងផ្លូវនាវាចរណ៍ ប្រទេសនេះ បានក្លាយជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងតំបន់ ដោយសារតែផ្លូវនាវាចរណ៍របស់ពិភពលោកត្រូវឆ្លងកាត់ប្រទេសដ៏តូចមួយនេះ៕

ជាចុងក្រោយ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូបត្រូវតែមានស្មារតីជាតិរួមគ្នា ដើម្បីគាំទ្រដល់រាជរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងការកសាងកំពង់ផែទឹកជ្រៅ និងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិឈានទៅជាប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចរឹងមាំនាពេលខាងមុខ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 11 មេសា 2024 ម៉ោង 04:36 PM

បណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច៖ ការមួលបង្កាច់ថាព្រែកជីកហ្វូណនតេជាកសាងឡើងក្នុងគោលបំណងបម្រើឱ្យវិស័យយោធាចិន គឺជាការរារាំងដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានិងជាយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយរបស់វៀតណាម

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅល្ងាចថ្ងៃទី១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឱកាសថ្លែងនៅក្នុងវេទិកាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនិងអ្នកសារព័ត៌មាន ស្ដីពី «ការឆ្លើយតបរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រកម្ពុជាចំពោះការមួលបង្កាច់មកលើកម្ពុជា ជុំវិញករណីព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ» ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានគូសបញ្ជាក់ថា ការមួលបង្កាច់ថាព្រែកជីកហ្វូណនតេជាកសាងឡើងក្នុងគោលបំណងបម្រើឱ្យវិស័យយោធាចិន គឺជាការរារាំងដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានិងជាយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយរបស់វៀតណាម។

វេទិកាខាងលើនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងបន្ទាប់ពីមានការផ្សព្វផ្សាយអត្ថបទស្រាវជ្រាវមួយសរសេរ ដោយវិទ្យាស្ថានអភិវឌ្ឍន៍ការស្រាវជ្រាវបូព៌ា (Oriental Research Development Institute) ប្រទេសវៀតណាម ហើយបន្ទោរដោយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាមេរិក ដែលបានបង្ខូចកម្ពុជាថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ មិនត្រឹមតែជាគម្រោងមួយដែលបម្រើឱ្យសេដ្ឋកិច្ច-សង្គមកម្ពុជា ប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែព្រែកជីកនេះក៏មានតម្លៃចម្បងបម្រើឱ្យវិស័យយោធារបស់ចិនផងដែរ។

ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យបានលើកឡើងចំណុចសំខាន់ចំនួន ៥ចំណុច ដែលកម្ពុជាត្រូវការព្រែកជីកហ្វូណនតេជោគឺ៖

១. កម្ពុជាត្រូវដឹកផលិតផលទាំងអស់ឆ្លងកាត់ទឹកដីវៀតណាម ដែលត្រូវចំណាយថ្លៃឆ្លងកាត់ និងថ្លៃដឹកជញ្ជូន ដែលកម្ពុជាជួបប្រទះនឹងការលំបាកនៅក្នុងការប្រកួតប្រជែងទីផ្សារជាមួយប្រទេសជិតខាង។

២. ប្រសិទ្ធភាពនៃការដឹកជញ្ជូនផលិតផល ដោយសារ២រទេះភ្លើងទើបបាន១ទូក ឬ១០រទេះភ្លើង ទើបបាន១កប៉ាល់ ដូច្នេះហើយ ការកសាងព្រែកជីកនេះ នឹងផ្ដល់លក្ខណៈងាយស្រួលដល់កម្ពុជា ក្នុងការកាត់បន្ថយថ្លៃដើម។

៣. នៅពេលដែលមានព្រែកជីកហ្វូណន អ្នកវិនិយោគនឹងសម្លឹងមើលឃើញកម្ពុជា ជាជាងការមើលឃើញតែឱកាសវិនិយោគនៅប្រទេសថៃ និងវៀតណាម ដោយសារតែព្រែកជីកនេះនឹងជួយសម្រួលនិងពន្លឿនការដឹកជញ្ជូនផលិតផលរបស់ខ្មែរ។

៤. ការជីកព្រែកហ្វូណនតេជោ នឹងមិនមានការប៉ះពាល់ដល់ទន្លេមេគង្គ ដូចអ្វីដែលប្រទេសជិតខាងកម្ពុជាបានធ្វើនោះទេ ព្រោះប្រទេសកម្ពុជាមានសណ្ឋានដីរាងបាតខ្ទះ ខណៈដែលព្រែកជីកហ្វូណននេះក៏មិនបានបង្កផលប៉ះពាល់ដល់លំហូរទឹកនៃទន្លេមេគង្គនោះឡើយ ព្រោះព្រែកជីកនេះ មិនមែនជាការបង្វែរទឹកពីទន្លេមេគង្គនោះទេ។

៥. កាលណាយើងមានព្រែកជីកហ្វូណនតេជោនេះ នឹងផ្ដល់សារៈសំខាន់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះវិស័យកសិកម្ម និងការដាំដុះ ព្រោះប្រជាជនអាចយកទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់ស្រោចស្រពដំណាំបាន។

កត្តាទាំងអស់នេះ ត្រូវបានឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច កត់សម្គាល់ថា គឺជាការព្រួយបារម្ភសម្រាប់វៀតណាម ដែលមិនចង់ឱ្យកម្ពុជាដែលស្និទ្ធនឹងចិន មានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់ខ្ពស់ ក្នុងពេលដែលកម្ពុជាមានការនាំចូលកសិផល និងផលិតផលជាច្រើនពីវៀតណាម ក៏ដូចជាការរារាំងមិនឱ្យកម្ពុជាមានសក្ដានុពលនៅក្នុងការនាំចេញផលិតផលមួយចំនួនដូចគ្នាទៅនឹងវៀតណាម ទៅកាន់ទីផ្សារខាងក្រៅ។

បន្ថែមពីលើនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ក៏បានគូសបញ្ជាក់អំពីទិដ្ឋភាពយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការមួលបង្កាច់មកលើកម្ពុជា ជុំវិញករណីព្រែកជីកហ្វូណនតេជោយ៉ាងដូច្នេះថា៖

«ទាក់ទងទៅនឹងយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ មាន៦ចំណុចគឺ៖

១. អ្នកឯងឃើញសម្ដេចអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយពួកក្រហមថៃ អ្នកឯងបារម្ភ អញ្ចឹងកញ្ជៀកឱ្យកម្ពុជាទៅរកអ្នកឯងវិញ។ កម្ពុជាមានសិទ្ធិសម្រេច កម្ពុជាមានអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួន កម្ពុជាប្រើប្រាស់នយោបាយផ្កាចម្រុះពណ៌ អ្នកណាក៏កម្ពុជាត្រូវដែរ ឱ្យតែមាននយោបាយ និងទិសដៅរួមគ្នា យើងនឹងធ្វើដើម្បីទាំងអស់គ្នា។

២. អ្នកវិនិយោគចូលមក បើសិនអ្នកវិនិយោគចូលមក កម្ពុជាមានសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើន កម្ពុជានឹងមានភាពអស្ចារ្យ អញ្ចឹងប្រសិនបើព្រែកជីកហ្វូណនតេជោសម្រេចទៅបាន នោះសេដ្ឋកិច្ចខ្មែរនឹងកាន់តែមានភាពរឹងមាំ ដែលធ្វើឱ្យវៀតណាមព្រួយបារម្ភពីភាពស្មើមុខមាត់របស់កម្ពុជានៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយនឹងវៀតណាម។ នេះគឺជានយោបាយដើម្បីឱ្យកម្ពុជាចុះស្រុតអ្នកវិនិយោគ ហើយជាឱកាសដែលឆក់យកអ្នកវិនិយោគពីកម្ពុជាទៅវិញ។ បទពិសោធន៍ឆ្នាំ១៩៩៧។

៣. អ្នកល្អបំផុត យុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ អ្នកឯងរក្សាខ្លួននៅចន្លោះចិន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក អាម៉េរិកក៏អ្នកឯងត្រូវ ចិនក៏អ្នកឯងត្រូវ។ ស៊ីជីនពីងចុះមកទីក្រុងហាណូយចាប់ដៃជាមួយអ្នកឯង ចូបៃដិនក៏ចាប់ដៃជាមួយអ្នកឯង តែអ្នកបំភ្លេចកម្ពុជា។ ផលប្រយោជន៍របស់អ្នកឯង អ្នកឯងធ្វើអ្វីៗទាំងអស់ ដើម្បីតែផលប្រយោជន៍អ្នកឯង កម្ពុជាក៏ត្រូវគិតផលប្រយោជន៍របស់កម្ពុជាដែរ ព្រោះកម្ពុជាជាប្រទេសមួយមានអធិបតេយ្យ មានការបោះឆ្នោត ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវរៀបចំដែរ ដើម្បីអី? ដើម្បីបង្ហាញថា កម្ពុជាមានស្ថិរភាព មានអ្នកមកវិនិយោគ។ នេះជាអ្វីដែលយើងត្រូវគិត។

៤. កាលណាដែលមានសេដ្ឋកិច្ចមានស្ថិរភាព នយោបាយរឹងមាំ តែបើសេដ្ឋកិច្ចមានការប្រែប្រួល នយោបាយក៏មានការប្រែប្រួលដែរ ដូច្នេះ ចង់ធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីអ្នកឯងមានការងាយស្រួលក្នុងការអ្នកឯងចង្អុលកម្ពុជា? មិនមែនទេ កម្ពុជាធំហើយ កម្ពុជាមានអាយុ៤៤ឆ្នាំហើយ ដូច្នេះកម្ពុជាអាចគិតដោយខ្លួនឯងបានហើយ អ្នកឯងកុំបាច់គូសវាសឱ្យកម្ពុជា"។

បន្ថែមពីលើនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យក៏បានលើកឡើងបន្តទៀតថា បើគេចង់ចោទកម្ពុជាថា កសាងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ដើម្បីសម្រួលដល់កងទ័ពចិននោះ វាជាការលំបាក និងផ្ទុយពីការពិត ព្រោះសហរដ្ឋអាម៉េរិកមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការតាមដានស្ថានភាពនៅលើផែនដីតាមរយៈផ្ការណប ដូចបទពិសោធដែលអាម៉េរិកបានវាយប្រហារដៃគូបដិបក្ខរបស់ខ្លួន ពិសេសករណីអូសាម៉ា ប៊ីនឡាដិន ជាដើម អាម៉េរិកបានធ្វើឃាតដោយមិនទាំងឱ្យប្រទេសសាមីបានដឹងជាមុនផង។ ដូច្នេះហើយគ្មានហេតុផលអ្វី ដែលកម្ពុជាត្រូវរៀបចំកសាងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោដើម្បីវត្តមានកងទ័ពចិននោះឡើយ។

លើសពីនេះទៅទៀត ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បាន ថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា ការលើកឡើងដោយភ្ជាប់គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោទៅនឹងបញ្ហាភូមិសាស្ត្រនយោបាយនេះ គឺដោយសារវៀតណាមមានការព្រួយបារម្ភចំពោះកម្ពុជា ដែលអាចមានលទ្ធភាពធ្វើទំនើបកម្មកងទ័ពជើងទឹករបស់ខ្លួន ដែលវៀតណាមយល់ថាជាការប្រឈមរបស់ខ្លួន ក្នុងនាមជាប្រទេសជិតខាង ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 11 មេសា 2024 ម៉ោង 09:17 AM

រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបន្តផ្ដល់ជូនទឹកដោះគោ តេជោសែន ប្ញស្សីត្រឹប ដល់កុមារកំព្រា នៅមណ្ឌលចំនួន ២កន្លែង

នៅថ្ងៃពុធ ២ កើត ខែចេត្រ ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ តាមការណែនាំរបស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានបន្តផ្ដល់ជូនទឹកដោះគោ តេជោសែន ប្ញស្សីត្រឹប ជូនដល់កុមារកំព្រា ២កន្លែង៖

១. ផ្ដល់ជូនទឹកដោះគោស្រស់ចំនួន ៥០លីត្រ ដល់មណ្ឌលកុមារកំព្រាភូមិខៃស៍។ កុមារដែលស្ថិតនៅក្នុងមណ្ឌលកុមារកំព្រានេះ ភាគច្រើនត្រូវបានឳពុកម្ដាយបោះបង់ចោលដោយចេតនា ឫអចេតនាក្ដីនៅមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផា។ បច្ចុប្បន្ន មណ្ឌលនេះមានកុមារសរុប ៣៨នាក់ ដែលពួកគាត់សុទ្ធសឹងតែមានពិការភាពស្ទើរតែទាំងអស់ (ខ្វិន ខ្សោយសតិ ជំងឺពីកំណើត។ល។ មណ្ឌលកុមារកំព្រានេះ ស្ថិតនៅផ្លូវ៥០០ សង្កាត់និរោធ ខណ្ឌច្បារអំពៅ រាជធានីភ្នំពេញ។

២. ផ្ដល់ជូនទឹកដោះគោស្រស់ តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ចំនួន ៣០លីត្រ ដល់មណ្ឌលកុមារកំព្រា "សមាគមអភិវឌ្ឍន៍គ្រួសារពលី និងកុមារកំព្រា ( SFODA )" ដែលបច្ចុប្បន្នមណ្ឌលកុមារកំព្រានេះមានកុមារសរុបចំនួន ២០នាក់។ កុមារដែលរស់នៅក្នុងមណ្ឌលនេះ គឺជាកុមារ ដែលត្រូវបានឪពុកម្តាយបោះបង់ចោល កុមារពិការភាព កុមារផ្ទុកមេរោគអេដស៍ កុមារខ្សោយសតិបញ្ញា កុមារដែលមានឪពុក ម្តាយចំណាកស្រុក។ល។ មណ្ឌលកុមារកំព្រានេះ ស្ថិតនៅភូមិដើមគរ សង្កាត់ជ្រោយចង្វា ខណ្ឌជ្រោយចង្វា រាជធានីភ្នំពេញ៕

RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 11 មេសា 2024 ម៉ោង 09:06 AM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ស្នើឱ្យមានការរៀបចំតាំងលម្អដើម្បីអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ប្រពៃណីខ្មែរ នៅតាមអង្គភាព ស្ថាប័ន ពិសេសនៅតាមច្រកទ្វារអន្តរជាតិនានា ដើម្បីថែរក្សាតម្លៃ និងបង្ហាញអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ជាតិ

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ នៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សាខ្លី អំពីទំនៀមទម្លាប់ និងប្រពៃណី នៅក្នុងឱកាសពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានស្នើឱ្យមានការរៀបចំតាំងលម្អដើម្បីអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ប្រពៃណីខ្មែរ នៅតាមអង្គភាព ស្ថាប័ន ពិសេសនៅតាមច្រកទ្វារអន្តរជាតិនានា ដើម្បីថែរក្សាតម្លៃ និងបង្ហាញអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ជាតិ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានលើកឡើងអំពីការកត់សម្គាល់របស់ឯកឧត្ដមថា នៅតាមអង្គភាព ស្ថាប័នមួយចំនួន ពិសេសនៅតាមក្រុមហ៊ុនឯកជនធំៗ តែងតែមានការដាក់តាំង និងតុបតែងលម្អ ដើម្បីអបអរសាទរឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំសាកល និងពិសេសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីចិន ប៉ុន្តែហាក់ពុំសូវមានសម្បូរការតាំងលម្អដូចគ្នានេះ នៅក្នុងឱកាសពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរឡើយ។ ចំណុចនេះ ឯកឧត្ដមបានចាត់ទុកថា ជាចំណុចខ្វះខាតដែលយើងពុំបានបង្ហាញអំពីអត្តសញ្ញាណ និងភាពសម្បូរបែបនៃវប្បធម៌ដ៏ល្អរបស់ខ្មែរ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានបន្តថា ការរៀបចំតាំងលម្អដើម្បីអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ប្រពៃណីខ្មែរ នៅតាមអង្គភាព ស្ថាប័ន ពិសេសនៅតាមច្រកទ្វារអន្តរជាតិនានា ពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដោយការតាំងលម្អនេះ គឺជាការបង្ហាញនិងរំឭកដល់ភ្ញៀវទេសចរដែលមកកាន់កម្ពុជាថា កម្ពុជាកំពុងត្រៀមខ្លួនប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិរបស់ខ្លួន ដែលនឹងមានការរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗនៅតាមទីតាំងនានានៅទូទាំងប្រទេស ដើម្បីអបអរសាទរពិធីជាប្រពៃណីនេះ។ បើតាមឯកឧត្ដមបណ្ឌិត ការតាំងលម្អនៅតាមច្រកទ្វារអន្តរជាតិ និងនៅតាមអាកាសយានដ្ឋាន គឺជាសារដ៏សំខាន់មួយ ដើម្បីទាក់ទាញឱ្យភ្ញៀវទេសចរ បានដឹងឭ និងអាចសម្រេចចិត្តទៅទស្សនា និងចូលរួមនៅតាមរម ណីយដ្ឋាន ក៏ដូចជាតំបន់ទេសចរណ៍នានានៅក្នុងប្រទេសផងដែរ។

នៅក្នុងទិដ្ឋភាពមួយទៀត ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានពន្យល់ថា ការរៀបចំតាំងលម្អដើម្បីអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ប្រពៃណីខ្មែរ នៅតាមអង្គភាព ស្ថាប័ន និងនៅតាមច្រកទ្វារអន្តរជាតិនានា គឺជាការថែរក្សាតម្លៃ និងបង្ហាញអំពីអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ជាតិ ដែលថ្នាក់ដឹកនាំនៅតាមអង្គភាព ស្ថាប័ន និងក្រុមហ៊ុននីមួយៗ គួរតែរៀបចំចាត់ចែងឱ្យខានតែបាន ដើម្បីបង្ហាញអំពីទឹកចិត្តស្រឡាញ់ និងមោទកភាពចំពោះប្រពៃណី និងវប្បធម៌របស់ប្រជាជាតិខ្លួន។

ជាមួយគ្នានេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត ក៏បានជំរុញឱ្យមហាជន ជាពិសេសយុវជន ចូលរួមលេងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរឱ្យបានផុសផុលផងដែរ ព្រោះគឺឱកាសដែលគេអាចជំរុញភាតរភាពនៅក្នុងចំណោមប្រជាជន និងសង្គមជាតិខ្មែរ ព្រមទាំងបង្ហាញអំពីសុខដុមភាពរបស់ប្រជាជាតិស្ថិតនៅក្រោមសន្តិភាពផងដែរ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 09 មេសា 2024 ម៉ោង 08:07 PM

អ្នកជំនាញនិងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ ស្នើឱ្យមានការជំរុញនិន្នាការលេងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរឱ្យបានផុសផុល ដើម្បីថែរក្សានិងបង្ហាញអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ជាតិផង និងបង្ហាញពីភាតរភាព និងភាពសុដុមរមនាជាមួយគ្នានៅក្នុងសង្គមខ្មែរផង

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ នៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សាខ្លី អំពីទំនៀមទម្លាប់ និងប្រពៃណី នៅក្នុងឱកាសពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ អ្នកជំនាញនិងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានស្នើឱ្យមានការជំរុញនិន្នាការលេងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរឱ្យបានផុសផុល ដើម្បីថែរក្សានិងបង្ហាញអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ជាតិផង និងបង្ហាញពីភាតរភាព និងភាពសុដុមរមនាជាមួយគ្នានៅក្នុងសង្គមខ្មែរផង។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអ្នកវិភាគសង្គម បានផ្ដល់នូវទស្សនៈយល់ឃើញចំពោះការលេងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរថា គឺជាឱកាស ដែលបុព្វបុរសខ្មែរបានកំណត់យកពេលក្រោយពីបញ្ចប់ការបំពេញមុខរបរ ឬការងារ ត្រៀមរៀបចំពិធីបុណ្យប្រពៃណីខ្មែរនានា ដើម្បីបង្កើតបរិយាកាសកម្សាន្តលម្ហែអារម្មណ៍។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបន្តថា ការចូលរួមលេងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរនានាពីសំណាក់មហាជន ពិសេសយុវជនជំនាន់ក្រោយ ពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដែលនេះគឺជាការថែរក្សានិងបង្ហាញអំពីអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌របស់ខ្មែរ និងជាឱកាសដើម្បីជំរុញភាតរភាពរបស់ប្រជាជន និងសង្គមជាតិខ្មែរ ដែលជួនកាល នៅបន្ទាប់ពីការលេងល្បែងប្រជាប្រិយទាំងនេះហើយ ក៏មានឈានទៅដល់ការពិសារភោជនីយហារជាមួយគ្នាបន្ថែមទៀត។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា នៅពេលខាងមុខដែលរាជរដ្ឋាភិបាលឈាននឹងសម្រេចបានជោគជ័យក្នុងការដាក់បញ្ចូលពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ ចូលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនោះ ក៏នឹងត្រូវដាក់បញ្ចូល និងភ្ជាប់ជាមួយនូវល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ ដែលគេតែងតែប្រារព្ធលេងកម្សាន្តជាមួយគ្នាជាដរាបមកដែរ។ បន្ថែមពីនេះ ការលេងល្បែងប្រជាប្រិយ ក៏បានបង្ហាញអំពីភាពសុដុមរមនាជាមួយគ្នានៅក្នុងសង្គមខ្មែរ នៅក្នុងសម័យសុខសន្តិភាពផងដែរ។

តើត្រូវធ្វើយ៉ាងណា ដើម្បីជំរុញឱ្យការលេងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរកាន់តែផុសផុល?

សម្រាប់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ដើម្បីជំរុញឱ្យការលេងល្បែងប្រជាប្រិយកាន់តែផុសផុល ទាមទារឱ្យមានការចូលរួមចំណែកយ៉ាងសកម្ម ពីសំណាក់ប្រព័ន្ធឃោសនាការដូចជា ក្រសួងព័ត៌មាន ក្រសួងវប្បធម៌ និងអង្គភាពស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនានា។ បន្ថែមពីនេះ ទីវត្តអារាម និងអាជ្ញាធរដែនដី ក៏ជាចំណែកដ៏សំខាន់ ដែលត្រូវចូលរួមចំណែកដោយខានមិនបាន ក្នុងការជំរុញការលេងល្បែងប្រជាប្រិយនេះផងដែរ។ សម្រាប់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតផ្ទាល់ ការជំរុញឱ្យមានការលេងល្បែងប្រជាប្រិយកាន់តែផុសផុល គេមិនគួរកំណត់ពេលវេលាតែនៅក្នុងអំឡុងមុននិងក្រោយពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ ឬពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌនោះទេ ប៉ុន្តែគួរតែរៀបចំបង្កលក្ខណៈងាយស្រួល និងបង្កើនចំណាប់អារម្មណ៍ឱ្យមានការលេងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ នៅក្នុងគ្រប់កាលៈទេសៈ តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីបង្កើតទៅជា និន្នាការពេញនិយមនៅក្នុងការលេងល្បែងប្រជាប្រិយ ដែលមានលក្ខណៈបង្កើនភាពស្និទ្ធស្នាលកាន់តែខ្លាំងរវាងមហាជនទូទៅ។

សម្រាប់លោកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី បានលើកឡើងផងដែរថា ដើម្បីជំរុញឱ្យការលេងល្បែងប្រជាប្រិយកាន់តែផុសផុលគឺ ត្រូវផ្ដើមចេញពីខ្លួនយើងដែលជាប្រជាជនខ្មែរម្នាក់ៗ ពិសេសចាស់ៗ ដែលត្រូវរៀបចំខ្លួនធ្វើជាគំរូ និងជាអ្នកណែនាំដល់យុវជន និងក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ ឱ្យមានស្មារតីភ្ញាក់រឭក និងចេះស្រឡាញ់ល្បែងប្រជាប្រិយ ដែលជាអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ជាតិរបស់ខ្លួន ហើយចាប់ផ្ដើមជំរុញបង្កើតទៅជាចរន្តនិយមល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរនៅទូទាំងប្រទេស។ ជាមួយគ្នានេះ អង្គភាព ស្ថាប័ន ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនីមួយៗ ក៏ដូចជាព្រះសង្ឃ ក៏ត្រូវតែចូលរួមចំណែកឱ្យបានពេញលេញ នៅក្នុងការជំរុញ និងដូចជាបង្កបរិយាកាសសមស្រប ដើម្បីឱ្យបុគ្គលិក មន្ត្រីរាជការ ក៏ដូចជាពុទ្ធបរិស័ទ ចូលរួមឱ្យបានកុះករ នៅក្នុងការលេងល្បែងប្រជាប្រិយនេះ នៅគ្រប់ទីកន្លែង និងនៅក្នុងឱកាសនានាផងដែរ។

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 09 មេសា 2024 ម៉ោង 08:00 PM

អ្នកជំនាញនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបកស្រាយអំពីទំនៀមទម្លាប់ និងនិន្នាការផ្លាស់ប្ដូរ ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ តាមរយៈការសិក្សាទៅលើសិលាចារឹក ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងការវិវត្តនៃសង្គម

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ជនជាតិខ្មែរគឺជាប្រជាជាតិដែលមានអារ្យធម៌ដ៏ចំណាស់មួយក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ជាមួយនឹងកេរដំណែលដ៏មានតម្លៃបង្កប់ក្នុងវប្បធម៌ ប្រពៃណី និងទំនៀមទម្លាប់របស់ខ្លួន ដែលបន្សល់ពីបុព្វបុរសដូនតាខ្មែរអស់រយៈពេលរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ។ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំ ប្រពៃណីខ្មែរ គឺជាពិធីបុណ្យដែលមានប្រវត្តិកកើតយូរលង់ណាស់មកហើយ គឺចាប់ពីតាំងពីក្នុងពេលដែលខ្មែរគោរពប្រតិបត្តិព្រហ្មញ្ញសាសនា រហូតដល់ពេលដែលខ្មែរបែរមកប្រតិបត្តិតាមពុទ្ធសាសនាមកទល់នឹងបច្ចុប្បន្ន។ ការវិវត្តនៅប្រវត្តិសាស្ត្រ និងការផ្លាស់ប្ដូរស្ថានភាពនៃសង្គមជាតិក្នុងដំណាក់កាលនីមួយៗ បានជះឥទ្ធិពលផងដែរ ដល់ទំនៀមទម្លាប់និងនិន្នាការផ្លាស់ប្ដូរនៅក្នុងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ។

ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាខាងលើនេះ អ្នកជំនាញ ៣រូប នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានបកស្រាយអំពីទំនៀមទម្លាប់ និងនិន្នាការផ្លាស់ប្ដូរ ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ តាមរយៈការសិក្សាទៅលើសិលាចារឹក ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងការវិវត្តនៃសង្គម ដោយឈរនៅលើទស្សនៈយល់ឃើញផ្សេងៗគ្នា។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត មាឃ បូរ៉ា ប្រធានវិទ្យាស្ថានភាសាជាតិ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអ្នកជំនាញសិលាចារឹក បានមានប្រសាសន៍លើកឡើងថា ខ្មែរបានប្រើប្រាស់ពាក្យ «ច្នំ» តាំងពី សតវត្សរ៍ទី៧ នៃគ្រិស្តសករាជ។ នេះបើយោងទៅតាមលោក ហ្សក ហ្សឺដេស បុរាណវិទូជនជាតិបារាំង ដែលបានគូសបញ្ជាក់ថា តាមរយៈសិលាចារឹកK.90 បានបង្ហាញថា មានពាក្យ "ច្នំ" ដែលសំដៅទៅដល់ការរៀបចំពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំនៅមុនសម័យអង្គរ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត មាឃ បូរ៉ា បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា នៅដើមសតវត្សរ៍ទី១០ ពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដំបូងនៅក្នុងរាជ្យ ព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី១ (៩១០-៩២២)។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានបន្តទៀតថា នៅក្នុងរាជ្យព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ ក៏ទ្រង់បានប្រើប្រាស់ពាក្យ «ចាំចំនាំសង្ក្រាន្ត» ផងដែរ។

ចំពោះការប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ ត្រូវបានឯកឧត្ដមបណ្ឌិត មាឃ បូរ៉ា ពន្យល់បកស្រាយថា នៅក្នុងសម័យមុនអង្គរនិងអង្គរ ក៏មានការប្រើប្រាស់ទឹក នៅក្នុងពិធីស្រង់ព្រះផងដែរ ដែលពាក្យថា «ព្រះ» នៅពេលនោះសម្ដៅលើអាទិទេព (ដោយសារខ្មែរនាពេលសម័យនោះកាន់ព្រហ្មញ្ញសាសនា)។ ចំណែកឯ ទឹកដែលត្រូវប្រើនោះ គឺត្រូវបានគេសម្អាត និងអប់ទឹកអប់ ព្រមទាំងផ្កាភ្ញី បន្ថែមផងដែរ។ ពិធីនេះបានឆ្លងមកដល់ពេលក្រោយមកទៀត នៅពេលដែលខ្មែរបានបែរមកប្រតិបត្តិព្រះពុទ្ធសាសនា ក៏មានពិធីស្រង់ព្រះផងដែរ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា ពិធីស្រង់ព្រះនេះ សំដៅលើការយកទឹកស្រង់សម្អាតព្រះបដិមា និងការស្រង់ទឹកជូនដល់ឪពុកម្ដាយ ជីដូនជីតា ដែលជាព្រះរស់ និងជួនកាល នៅតាមស្រុកភូមិនានា មានរៀបចំពិធីស្រង់ព្រះ ដោយអញ្ជើញចាស់ទុំនៅក្នុងភូមិស្រុកចូលរួមផងដែរ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបន្តថា ទំនៀមទម្លាប់នៅក្នុងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ បានវិវត្តប្រែប្រួលបន្តិចម្ដងៗពីសម័យកាលមួយទៅសម័យកាលមួយ ដោយសារតែកត្តាមួយចំនួនដូចជា កត្តាវប្បធម៌ និងជំនួញជាដើម។

សម្រាប់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ទំនៀមទម្លាប់ប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ ទំនងជាកើតមានតាំងពីសតវត្សរ៍ទី១ នៃគ្រិស្តសករាជ ឬតាំងពីមុននេះផង។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា នៅក្នុងវប្បធម៌និងជំនឿរបស់ខ្មែរ ទឹកបានដើរតួនាទីនៅក្នុងទិដ្ឋភាពជាច្រើនដូចជា មានទឹកមន្ត ទឹកអង់ នៅក្នុងពិធីសាសនា ក៏ដូចជាពិធីប្រពៃណីដូចជា ពិធីអាពារពិពាហ៍ជាដើម។ ទោះជាយ៉ាងណា ខ្មែរហាក់បានភ្លេចខ្លួនអំពីទំនៀមទម្លាប់ប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ រហូតដល់មានអ្នកខ្លះបានយល់ច្រឡំថា ការលេងទឹកនៅក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំ គឺជាវប្បធម៌របស់ជាតិសាសន៍ដទៃទៅវិញ ដែលប្រការនេះបណ្ដាលមកពីកង្វះចន្លោះនៅក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងកំហុសបណ្ដាលមកពមិនមានការអប់រំផ្សព្វផ្សាយផងដែរ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត បានគូសបញ្ជាក់ក្រូសក្រូរីយ៉េ បានសរសេរសៀវភៅមួយក្រោមចំណងជើង «ទីក្រុងទឹកអង្គរ ជំហរអារ្យធម៌ខ្មែរ» ដែលបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ទឹកបានក្លាយជាគ្រឹះដ៏សំខាន់នៅក្នុងវប្បធម៌ អារ្យធម៌ ពិសេសសំណង់ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរបុរាណ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានជំរុញលើកទឹកចិត្តឱ្យបន្តថែរក្សាមរតកវប្បធម៌របស់ខ្មែរ ដែលជារបស់យើងទាំងអស់គ្នា។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានបន្តថ្លែងបញ្ជាក់អំពីគុណតម្លៃនៃទឹកនៅក្នុងជំនឿរបស់ខ្មែរ ដោយលើកឧទាហរណ៍អំពី ទឹកនៅទីលានស្ទឹងពាន់ផងដែរ ដែលបុព្វបុរសខ្មែរបានកំណត់ថាទឹកហូរពីស្ទឹងនេះ គឺជាទឹកដ៏ស័ក្តិសិទ្ធិនៅក្នុងជំនឿបុរាណរបស់ខ្មែរ។

ទោះជាយ៉ាងណា ការវិវត្តសង្គមតែងតែកើតមានឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ហើយបើតាមទស្សនៈរបស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយ ត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណា កុំឱ្យប្រព្រឹត្តឆ្គាំឆ្គងប្រាសចាកអំពីវប្បធម៌និងប្រពៃណីខ្មែរ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានជំរុញលើកទឹកចិត្តថា គេគួរតែប្ដូរពីពាក្យបាញ់ទឹក ជះទឹក មកប្រើពាក្យ ប្រោះព្រំទឹក ដែលជាពាក្យដ៏សមរម្យនៅក្នុងភាសាខ្មែរ និងជាការថែរក្សាតម្លៃវប្បធម៌ខ្មែរ ចៀសវាងការលេងទឹកបាញ់ទៅលើអ្នកដំណើរនៅតាមដងផ្លូវ និងនៅទីកន្លែងសាធារណៈនានា ដែលអាចបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ដល់ខ្លួនឯងនិងអ្នកដទៃ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា ការលេងទឹក ប្រោះព្រំទឹក គឺជាវប្បធម៌ខ្មែរ ដែលវិវត្តពីការស្រង់ព្រះក្នុងវត្ត និងស្រង់ព្រះក្នុងផ្ទះ មកជាការប្រោះព្រំទឹកទៅដល់គ្នាទៅវិញទៅមក តែទោះជាយ៉ាងណា ឯកឧត្ដមបានសំណូមពរឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ រៀបចំទីកន្លែងសមស្របសម្រាប់ការលេងទឹក ដើម្បីជាការប្រោះព្រំដល់បណ្ដាជនទាំងឡាយដែលមានបំណងលេងទឹក ចៀសវាងការលេងទឹកនៅតាមទីកន្លែងសាធារណៈ ដែលអាចបង្កជាភាពអនាធិបតេយ្យ និងបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ។

ចំណែកលោកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី ក៏បានលើកឡើងផងដែរអំពីតួនាទីទឹកនៅក្នុងតម្លៃវប្បធម៌ និងជំនឿរបស់ខ្មែរថា ទឹកបានស្ថិតនៅជាមួយនឹងវប្បធម៌ខ្មែរតាំងពីយូរលង់ណាស់មកហើយ ដែលតាមរឿងព្រេងនិទានដែលគេបានភ្ជាប់ទៅនឹងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរបានបង្ហាញថា នាគនាងដែលត្រូវចាត់ទុកថាជាក្សត្រីខ្មែរដំបូងគេ បានជួបជាមួយនឹង ហ៊ុន ទៀន ដែលជាជនជាតិឥណ្ឌា ដែលមានប្រពៃណីបុណ្យហូលី មានការប៉ាតម្សៅ។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកស្រីបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា នៅសម័យមុន គេមានការរក្សាតម្លៃសីលធម៌ ដោយមុននឹងលេង មានការលើកដៃសំពះសុំទោស និងសុំលេងក្នុងលក្ខណៈថ្លៃថ្នូរ គោរព និងឱ្យតម្លៃគ្នាជាមុន។ ម្យ៉ាងទៀត នៅក្នុងគ្រប់ស្ថាបត្យកម្មរបស់ខ្មែរសុទ្ធសឹងតែមានគូទឹក ដែលបង្ហាញថាទឹកមានតម្លៃធំធេងណាស់។

លោកស្រីបណ្ឌិត ក៏បានលើកឡើងពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនិទានអំពីប្រវត្តិបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរផងដែរថា កបិល មហា ព្រហ្មជាទេព្ដាអភិបាលលោក ដែលបានចាញ់ភ្នាល់ជាមួយនឹងធម្មបាលកុមារ ដែលលើកឡើងអំពីសិរីសួស្ដីទាំង៣ប្រការ ដែលសុទ្ធសឹងតែពាក់ព័ន្ធនឹងទឹក។ លោកស្រីក៏បានលើកឡើងអំពី កំណត់ត្រារបស់លោក ជីវ តាក្វាន់ ដែលបានគូសបញ្ជាក់អំពីការយកទឹកពីគ្រប់ទិសទី មកស្រង់ព្រះ ដែលស្រង់ទាំងព្រះក្នុងវត្ត ទាំងមាតាបិតាដែលជាព្រះរស់ និងចាស់ទុំនៅក្នុងស្រុកភូមិ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី បានសំណូមពរឱ្យបង្វែរការប្រព្រឹត្តសកម្មភាពបាញ់ទឹក ឬគប់ទឹក មកជាការយកទឹកមកប្រោះព្រំដល់គ្នាទៅវិញទៅមក និងបង្គ្រប់ជាការផ្ដល់ពរដល់គ្នាទៅវិញទៅមក៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 09 មេសា 2024 ម៉ោង 07:55 PM

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ការប្រោះព្រំទឹកជាទំនៀមទម្លាប់មានក្នុងសង្គមខ្មែរយូរមកហើយ តែការបាញ់ទឹកដោយកាំភ្លើងបាញ់ទឹក ឬគប់ទឹក មិនមែនជាវប្បធម៌ខែ្មរទេ

យោងតាមកិច្ចពិភាក្សាពីប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់មួយចំនួនក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍ថា ការប្រោះព្រំទឹក ជាទំនៀមទម្លាប់មានក្នុងសង្គមខ្មែរយូរមកហើយ តែការបាញ់ទឹកដោយកាំភ្លើងជ័យបាញ់ទឹក ឬគប់ទឹក មិនមែនជាវប្បធម៌ខែ្មរទេ។

ក្នុងអារ្យធម៌ខ្មែរយើង ទឹកត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ការប្រោះព្រំទឹក សម្រាប់ឱ្យពរជ័យ ផ្ដល់ភាពត្រជាក់ត្រជំ។ ខ្មែរយើង មានពិធីស្រង់ព្រះ ហើយការស្រោចទឹកនៅក្នុងពេលបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ក៏វិវត្តចេញពីទំនៀមទម្លាប់ស្រង់ព្រះនេះដែរ។ ពិធីស្រង់ព្រះច្រើនធ្វើនៅតាមវត្តអារាម ដោយប្រើទឹកដែលស្អាត មានបាញ់ទឹកអប់ឬអប់ទឹកដោយផ្កាឈូក ឬផ្កាម្លិះ មានក្លិនក្រអូប សម្រាប់ស្រោចប្រោះព្រំ ដល់ព្រះពុទ្ធបដិមា។

រីឯលោកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ឌី បានបញ្ជាក់ថា ការលេងទឹក ស្រោចឬប្រោះព្រំទឹកនេះ មិនមែនទើបតែមានក្នុងសង្គមខ្មែរយើងនោះទេ។ នៅពេលចូលឆ្នាំថ្មី ការប្រោះព្រំទឹក គឺដើម្បីជម្រះឧបទ្របចង្រៃ ដែលមានពីឆ្នាំចាស់ និងបានសិរីសួស្ដីក្នុងឆ្នាំថ្មី។ ម៉្យាងវិញទៀត នៅក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរ គេប្រើទឹកសម្រាប់ប្រារព្ធពិធីស្រង់ព្រះ ក្នុងវត្តអារាម និងប្រើសម្រាប់ស្រង់ព្រះរស់ នៅតាមគេហដ្ឋាន ហើយនេះ មិនកំណត់ត្រឹមតែសាច់ញាតិ គឺប្រើទូលាយដល់សាច់ញាតិ ជិតខាង មិត្តភក្តិ ហើយត្រូវការអនុញ្ញាតពីសាមីខ្លួន។ លោកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី បានបញ្ជាក់ថា ទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរយើង ល្អប្រពៃណាស់ មុននឹងស្រោចស្របទឹកជូនឪពុកម្ដាយ ចាស់ទុំ ឬញាតិមិត្ត គប្បីតែងត្រូវសុំការអនុញ្ញាតជាមុនសិន ទើបស្រោចជាក្រោយ។

ជាមួយគ្នានេះដែរ ក៏មានទំនៀមទម្លាប់ស្រង់ទឹក នៅពេលមានពិធីដង្ហែរព្រះនៅក្នុងភូមិ ឆ្ពោះទៅកាន់ទីវត្តអារាម ដោយប្រជាពលរដ្ឋ មានរៀបចំដាក់ពាងឬធុងទឹកនៅមុខផ្ទះ ទុកសម្រាប់ព្រះសង្ឃនិមន្តមក ស្រោចទឹកជូនពរជ័យដល់ម្ចាស់ផ្ទះឬញាតិជិតខាងនៅតាមភូមិតាមផ្លូវជាហូរហែ។

តាមបែបជំនឿក្នុងសង្គមខ្មែរយើង ប្រជាពលរដ្ឋក៏អាចអញ្ជើញទៅវត្តអារាម និមន្តព្រះសង្ឃស្រោចទឹកលើករាសី។ គ្រូខ្មែរបុរាណ ក៏មានប្រើប្រាស់ការស្រោចទឹករំដោះគ្រោះដល់អ្នកមានជំនឿឬទៅរកការព្យាបាលឬទស្សស៍ទាយជាហូរហែ។ ដោយឡែក នៅក្នុងគ្រួសារខ្មែរយើង ឪពុកម្ដាយជាច្រើន ក៏ធ្លាប់បានរៀបចំធ្វើពិធីស្រោចទឹកឱ្យពរជ័យដល់កូនៗបានដូចគ្នា។

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបញ្ជាក់ដែរថា ការបាញ់ ការជះ ឬការគប់ទឹក អាចប៉ះពាល់ដល់សុវត្ថិភាពរបស់អ្នកធ្វើដំណើរ ដូច្នេះគួរគិតពិចារណាឡើងវិញ ដោយសារការប្រើកាំភ្លើងបាញ់ទឹក ឬការគប់ទឹក ដល់អ្នកដំណើរគ្រាន់តែជាទំនោរបែបថ្មីក្នុងសង្គមយើងរងឥទ្ធិពលពីប្រទេសជិតខាង។ ដោយផ្អែកលើទិដ្ឋភាព សុវត្ថិភាពជាសំខាន់ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ស្នើដល់អាជ្ញាធរដែនដី គប្បីរៀបចំកំណត់ទីតាំងច្បាស់លាស់សម្រាប់ការលេងទឹកនៅពេលចូលឆ្នាំថ្មីខាងមុខនេះ ក្នុងទ្រង់ទ្រាយមួយ ដែលមិនប៉ះពាល់ដល់សុវត្ថិភាពអ្នកធ្វើដំណើរ។

RAC Media

  ថ្ងៃអង្គារ, 09 មេសា 2024 ម៉ោង 04:52 PM

អ្នកជំនាញសិលាចារឹកនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបកស្រាយអំពីប្រវត្តិនៃការប្រើប្រាស់ពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» និងពាក្យ «ចូលឆ្នាំថ្មី» នៅក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរ តាមរយៈការសិក្សាទៅលើសិលាចារឹក

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅក្នុងពេលថ្មីៗនេះ មានការជជែកដេញដោលគ្នាយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងចំណោមមហាជនខ្មែរ អំពីការប្រើប្រាស់ពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» និងពាក្យ «ចូលឆ្នាំថ្មី» នៅក្នុងកម្មវិធីអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ប្រពៃណីខ្មែរ ពិសេសនៅបន្ទាប់ពីការដែលប្រទេសថៃបានបញ្ចូលពិធីបុណ្យប្រពៃណី ដែលថៃហៅថា សង្ក្រាន្ត ជាមរតកបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត មាឃ បូរ៉ា ប្រធានវិទ្យាស្ថានភាសាជាតិ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអ្នកជំនាញសិលាចារឹក បានមានប្រសាសន៍លើកឡើងថា ខ្មែរបានប្រើប្រាស់ពាក្យ «ច្នំ» តាំងពី សតវត្សរ៍ទី៧ នៃគ្រិស្តសករាជ។ នេះបើយោងទៅតាមលោក ហ្សក ហ្សឺដេស បុរាណវិទូជនជាតិបារាំង ដែលបានគូសបញ្ជាក់ថា តាមរយៈសិលាចារឹកK.90 បានបង្ហាញថា មានពាក្យ "ច្នំ" ដែលសំដៅទៅដល់ការរៀបចំពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំនៅមុនសម័យអង្គរ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត មាឃ បូរ៉ា បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា បើទោះជាមិនឃើញមានភស្តុតាងសិលាចារឹកដែលបង្ហាញថា ពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» ត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅពេលនោះក្ដី ក៏នេះមិនមានន័យថា នៅក្នុងសតវត្សរទី៧នោះ មិនមានពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» នោះឡើយ ព្រោះអាចដោយសារតែសិលាចារឹកមិនបានបង្ហាញឱ្យអស់នូវពាក្យដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់នាពេលនោះ ឬក៏អាចនិយាយបានម្យ៉ាងទៀតថា អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវស្វែងរកសិលាចារឹកនោះមិនទាន់ឃើញ។

ទោះជាយ៉ាងណា នៅដើមសតវត្សរ៍ទី១០ ពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដំបូងនៅក្នុងរាជ្យ ព្រះបាទ​ហស៌វរ្ម័នទី១ (៩១០-៩២២)។ បន្ថែមពីលើនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា នៅក្នុងរាជ្យព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ ក៏ទ្រង់បានប្រើប្រាស់ពាក្យ «ចាំចំនាំសង្ក្រាន្ត» ផងដែរ។

RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃអង្គារ, 09 មេសា 2024 ម៉ោង 04:42 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច អញ្ជើញនាំយកទឹកដោះគោស្រស់ តេជោសែន ឫស្សីត្រឹបផ្ដល់ជូនកុមារនៅមណ្ឌលកុមារកំព្រា បុរីទារក និងកុមារជាតិ ដោយផ្ទាល់

(រាជធានីភ្នំពេញ) ថ្ងៃព្រឹកថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បាននាំយកទឹកដោះគោស្រស់ តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ចំនួន២០០លីត្រ ផ្ដល់ជូនដល់កុមារទាំង ១៧៧នាក់ នៅមណ្ឌលកុមារកំព្រា បុរីទារក និងកុមារជាតិនៃក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា ដែលមានអាសយដ្ឋានស្ថិតនៅភូមិដំណាក់ធំ៣ សង្កាត់ស្ទឹងមានជ័យ ខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ។

កុមារនិងទារក ដែលស្ថិតនៅក្នុងមណ្ឌលកុមារកំព្រា បុរីទារក និងកុមារជាតិ សុទ្ធសឹងតែជាកុមារកំព្រា និងកុមារដែលមានពិការភាព ដោយមានកុមារខ្លះ ជាក្មេងកំព្រាពីកំណើត ដោយសារតែបាត់បង់ឪពុកម្ដាយ ឬក៏ត្រូវបានឪពុកម្ដាយបោះបង់ចោលតាំងពីតូចមកម្ល៉េះ។

ក្នុងឱកាសចែកទឹកដោះគោជូនដល់កុមារកំព្រានាពេលនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានបង្ហាញក្ដីរន្ធត់ជាខ្លាំង ចំពោះស្ថានភាពរបស់កុមារកំព្រា និងពិការដ៏កម្សត់ទាំងនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ក៏បានបង្ហាញពីសេចក្ដីសោមនស្សរីករាយផងដែរ ក្រោយពេលដែលឯកឧត្ដមបានឃើញស្នាមញញឹមចេញពីដួងចិត្តរបស់កុមារកំព្រា និងពិការទាំងនេះ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា ការបរិច្ចាគទឹកដោះគោជាអាហារូបត្ថម្ភដល់កុមារកំព្រា និងពិការនាពេលនេះ មានទិដ្ឋភាពចំនួន៤គឺ៖

- វ័យក្មេង គឺជាវ័យត្រូវទទួលអាហារូបត្ថម្ភដើម្បីការលូតលាស់,
- កុមារ គឺជាវ័យដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ថែទាំ និងគាំពារ ដើម្បីធនធានមនុស្សទៅថ្ងៃអនាគត,
- ការបរិច្ចាគ នឹងក្លាយជាគំរូដល់ក្មេង ហើយពួកគេនឹងអាចក្លាយជាអ្នកបរិច្ចាគនៅថ្ងៃអនាគត, និង
- ជាទស្សនវិជ្ជាឱ្យក្មេងៗចងចាំថាត្រូវធ្វើអ្វីៗដើម្បីអ្នកជំនាន់ក្រោយ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 09 មេសា 2024 ម៉ោង 01:26 PM

រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានផ្ដល់ទឹកដោះគោស្រស់ តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ជូនកុមារកំព្រាសរុបចំនួន ៧៥នាក់ ដើម្បីរួមចំណែកជំរុញការលូតលាស់របស់កុមារកម្ពុជា

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅរសៀលថ្ងៃចន្ទ ១៥ រោច ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានចាត់ឱ្យមន្ត្រីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា រៀបចំផ្ដល់ទឹកដោះគោស្រស់ តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ចំនួន ១៤៨លីត្រ ទៅដល់កុមារកំព្រាសរុបចំនួន ៧៥នាក់ ដើម្បីជាការចូលរួមចំណែកជំរុញការលូតលាស់របស់កុមារកម្ពុជា ពិសេសកុមារកំព្រា។

កុមារដែលទទួលបានទឹកដោះគោស្រស់ជាអាហារូបត្ថម្ភខាងលើនេះ គឺជាក្មេងកំព្រាដោយសារបាត់បង់ឪពុកម្ដាយ ត្រូវបានឪពុកម្ដាយបោះបង់ចោល ជាកុមារដែលធ្លាប់ដើរសុំទាននៅតាមផ្លូវថ្នល់ និងខ្លះទៀតកំព្រាដោយសារតែឪពុកម្ដាយជាប់ពន្ធនាគារជាដើម។ បច្ចុប្បន្នកុមារទាំង ៧៥នាក់ កំពុងរស់នៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលកូលាបទី៤ ដែលមានទីតាំងនៅ ផ្លូវ២៧១ ភូមិ១១ សង្កាត់ទឹកល្អក់ទី៣ ខណ្ឌទួលគោក រាជធានីភ្នំពេញ ហើយការផ្ដល់ទឹកដោះគោស្រស់ ទៅដល់កុមារកំព្រានាពេលនេះ ត្រូវបានប្រគល់ជូនតាមរយៈលោក ស រជ្ជណា អនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលកូលាបទី៤។

ការផ្ដល់ជូនទឹកដោះគោស្រស់ជាអាហារូបត្ថម្ភដល់កុមារកំព្រាទាំង ៧៥នាក់ នាឱកាសនេះ ត្រូវបានឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា កុមារទាំងនេះ គឺជាកុមារដែលគួរតែត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់ ព្រោះពួកគេពុំមានកំហុសនោះទេ តែគឺជាក្មេងរងគ្រោះដោយសារហេតុផលផ្សេងៗគ្នា ហើយការយកចិត្តទុកដាក់លើការលូតលាស់កុមារ គឺជាកាតព្វកិច្ចដែលមនុស្សគ្រប់រូបនៅក្នុងសង្គមត្រូវតែបំពេញ ដើម្បីជំរុញធនធានមនុស្សនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍនាពេលអនាគត៕

RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃចន្ទ, 08 មេសា 2024 ម៉ោង 06:55 PM