រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

អ្នកជំនាញនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបកស្រាយអំពីទំនៀមទម្លាប់ និងនិន្នាការផ្លាស់ប្ដូរ ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ តាមរយៈការសិក្សាទៅលើសិលាចារឹក ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងការវិវត្តនៃសង្គម

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ ជនជាតិខ្មែរគឺជាប្រជាជាតិដែលមានអារ្យធម៌ដ៏ចំណាស់មួយក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ជាមួយនឹងកេរដំណែលដ៏មានតម្លៃបង្កប់ក្នុងវប្បធម៌ ប្រពៃណី និងទំនៀមទម្លាប់របស់ខ្លួន ដែលបន្សល់ពីបុព្វបុរសដូនតាខ្មែរអស់រយៈពេលរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ។ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំ ប្រពៃណីខ្មែរ គឺជាពិធីបុណ្យដែលមានប្រវត្តិកកើតយូរលង់ណាស់មកហើយ គឺចាប់ពីតាំងពីក្នុងពេលដែលខ្មែរគោរពប្រតិបត្តិព្រហ្មញ្ញសាសនា រហូតដល់ពេលដែលខ្មែរបែរមកប្រតិបត្តិតាមពុទ្ធសាសនាមកទល់នឹងបច្ចុប្បន្ន។ ការវិវត្តនៅប្រវត្តិសាស្ត្រ និងការផ្លាស់ប្ដូរស្ថានភាពនៃសង្គមជាតិក្នុងដំណាក់កាលនីមួយៗ បានជះឥទ្ធិពលផងដែរ ដល់ទំនៀមទម្លាប់និងនិន្នាការផ្លាស់ប្ដូរនៅក្នុងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ។

ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាខាងលើនេះ អ្នកជំនាញ ៣រូប នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានបកស្រាយអំពីទំនៀមទម្លាប់ និងនិន្នាការផ្លាស់ប្ដូរ ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ តាមរយៈការសិក្សាទៅលើសិលាចារឹក ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងការវិវត្តនៃសង្គម ដោយឈរនៅលើទស្សនៈយល់ឃើញផ្សេងៗគ្នា។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត មាឃ បូរ៉ា ប្រធានវិទ្យាស្ថានភាសាជាតិ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអ្នកជំនាញសិលាចារឹក បានមានប្រសាសន៍លើកឡើងថា ខ្មែរបានប្រើប្រាស់ពាក្យ «ច្នំ» តាំងពី សតវត្សរ៍ទី៧ នៃគ្រិស្តសករាជ។ នេះបើយោងទៅតាមលោក ហ្សក ហ្សឺដេស បុរាណវិទូជនជាតិបារាំង ដែលបានគូសបញ្ជាក់ថា តាមរយៈសិលាចារឹកK.90 បានបង្ហាញថា មានពាក្យ "ច្នំ" ដែលសំដៅទៅដល់ការរៀបចំពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំនៅមុនសម័យអង្គរ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត មាឃ បូរ៉ា បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា នៅដើមសតវត្សរ៍ទី១០ ពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដំបូងនៅក្នុងរាជ្យ ព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី១ (៩១០-៩២២)។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានបន្តទៀតថា នៅក្នុងរាជ្យព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ ក៏ទ្រង់បានប្រើប្រាស់ពាក្យ «ចាំចំនាំសង្ក្រាន្ត» ផងដែរ។

ចំពោះការប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ ត្រូវបានឯកឧត្ដមបណ្ឌិត មាឃ បូរ៉ា ពន្យល់បកស្រាយថា នៅក្នុងសម័យមុនអង្គរនិងអង្គរ ក៏មានការប្រើប្រាស់ទឹក នៅក្នុងពិធីស្រង់ព្រះផងដែរ ដែលពាក្យថា «ព្រះ» នៅពេលនោះសម្ដៅលើអាទិទេព (ដោយសារខ្មែរនាពេលសម័យនោះកាន់ព្រហ្មញ្ញសាសនា)។ ចំណែកឯ ទឹកដែលត្រូវប្រើនោះ គឺត្រូវបានគេសម្អាត និងអប់ទឹកអប់ ព្រមទាំងផ្កាភ្ញី បន្ថែមផងដែរ។ ពិធីនេះបានឆ្លងមកដល់ពេលក្រោយមកទៀត នៅពេលដែលខ្មែរបានបែរមកប្រតិបត្តិព្រះពុទ្ធសាសនា ក៏មានពិធីស្រង់ព្រះផងដែរ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា ពិធីស្រង់ព្រះនេះ សំដៅលើការយកទឹកស្រង់សម្អាតព្រះបដិមា និងការស្រង់ទឹកជូនដល់ឪពុកម្ដាយ ជីដូនជីតា ដែលជាព្រះរស់ និងជួនកាល នៅតាមស្រុកភូមិនានា មានរៀបចំពិធីស្រង់ព្រះ ដោយអញ្ជើញចាស់ទុំនៅក្នុងភូមិស្រុកចូលរួមផងដែរ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបន្តថា ទំនៀមទម្លាប់នៅក្នុងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ បានវិវត្តប្រែប្រួលបន្តិចម្ដងៗពីសម័យកាលមួយទៅសម័យកាលមួយ ដោយសារតែកត្តាមួយចំនួនដូចជា កត្តាវប្បធម៌ និងជំនួញជាដើម។

សម្រាប់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ទំនៀមទម្លាប់ប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ ទំនងជាកើតមានតាំងពីសតវត្សរ៍ទី១ នៃគ្រិស្តសករាជ ឬតាំងពីមុននេះផង។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា នៅក្នុងវប្បធម៌និងជំនឿរបស់ខ្មែរ ទឹកបានដើរតួនាទីនៅក្នុងទិដ្ឋភាពជាច្រើនដូចជា មានទឹកមន្ត ទឹកអង់ នៅក្នុងពិធីសាសនា ក៏ដូចជាពិធីប្រពៃណីដូចជា ពិធីអាពារពិពាហ៍ជាដើម។ ទោះជាយ៉ាងណា ខ្មែរហាក់បានភ្លេចខ្លួនអំពីទំនៀមទម្លាប់ប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ រហូតដល់មានអ្នកខ្លះបានយល់ច្រឡំថា ការលេងទឹកនៅក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំ គឺជាវប្បធម៌របស់ជាតិសាសន៍ដទៃទៅវិញ ដែលប្រការនេះបណ្ដាលមកពីកង្វះចន្លោះនៅក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងកំហុសបណ្ដាលមកពមិនមានការអប់រំផ្សព្វផ្សាយផងដែរ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត បានគូសបញ្ជាក់ក្រូសក្រូរីយ៉េ បានសរសេរសៀវភៅមួយក្រោមចំណងជើង «ទីក្រុងទឹកអង្គរ ជំហរអារ្យធម៌ខ្មែរ» ដែលបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ទឹកបានក្លាយជាគ្រឹះដ៏សំខាន់នៅក្នុងវប្បធម៌ អារ្យធម៌ ពិសេសសំណង់ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរបុរាណ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានជំរុញលើកទឹកចិត្តឱ្យបន្តថែរក្សាមរតកវប្បធម៌របស់ខ្មែរ ដែលជារបស់យើងទាំងអស់គ្នា។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានបន្តថ្លែងបញ្ជាក់អំពីគុណតម្លៃនៃទឹកនៅក្នុងជំនឿរបស់ខ្មែរ ដោយលើកឧទាហរណ៍អំពី ទឹកនៅទីលានស្ទឹងពាន់ផងដែរ ដែលបុព្វបុរសខ្មែរបានកំណត់ថាទឹកហូរពីស្ទឹងនេះ គឺជាទឹកដ៏ស័ក្តិសិទ្ធិនៅក្នុងជំនឿបុរាណរបស់ខ្មែរ។

ទោះជាយ៉ាងណា ការវិវត្តសង្គមតែងតែកើតមានឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ហើយបើតាមទស្សនៈរបស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយ ត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណា កុំឱ្យប្រព្រឹត្តឆ្គាំឆ្គងប្រាសចាកអំពីវប្បធម៌និងប្រពៃណីខ្មែរ។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានជំរុញលើកទឹកចិត្តថា គេគួរតែប្ដូរពីពាក្យបាញ់ទឹក ជះទឹក មកប្រើពាក្យ ប្រោះព្រំទឹក ដែលជាពាក្យដ៏សមរម្យនៅក្នុងភាសាខ្មែរ និងជាការថែរក្សាតម្លៃវប្បធម៌ខ្មែរ ចៀសវាងការលេងទឹកបាញ់ទៅលើអ្នកដំណើរនៅតាមដងផ្លូវ និងនៅទីកន្លែងសាធារណៈនានា ដែលអាចបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ដល់ខ្លួនឯងនិងអ្នកដទៃ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា ការលេងទឹក ប្រោះព្រំទឹក គឺជាវប្បធម៌ខ្មែរ ដែលវិវត្តពីការស្រង់ព្រះក្នុងវត្ត និងស្រង់ព្រះក្នុងផ្ទះ មកជាការប្រោះព្រំទឹកទៅដល់គ្នាទៅវិញទៅមក តែទោះជាយ៉ាងណា ឯកឧត្ដមបានសំណូមពរឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ រៀបចំទីកន្លែងសមស្របសម្រាប់ការលេងទឹក ដើម្បីជាការប្រោះព្រំដល់បណ្ដាជនទាំងឡាយដែលមានបំណងលេងទឹក ចៀសវាងការលេងទឹកនៅតាមទីកន្លែងសាធារណៈ ដែលអាចបង្កជាភាពអនាធិបតេយ្យ និងបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ។

ចំណែកលោកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី ក៏បានលើកឡើងផងដែរអំពីតួនាទីទឹកនៅក្នុងតម្លៃវប្បធម៌ និងជំនឿរបស់ខ្មែរថា ទឹកបានស្ថិតនៅជាមួយនឹងវប្បធម៌ខ្មែរតាំងពីយូរលង់ណាស់មកហើយ ដែលតាមរឿងព្រេងនិទានដែលគេបានភ្ជាប់ទៅនឹងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរបានបង្ហាញថា នាគនាងដែលត្រូវចាត់ទុកថាជាក្សត្រីខ្មែរដំបូងគេ បានជួបជាមួយនឹង ហ៊ុន ទៀន ដែលជាជនជាតិឥណ្ឌា ដែលមានប្រពៃណីបុណ្យហូលី មានការប៉ាតម្សៅ។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកស្រីបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា នៅសម័យមុន គេមានការរក្សាតម្លៃសីលធម៌ ដោយមុននឹងលេង មានការលើកដៃសំពះសុំទោស និងសុំលេងក្នុងលក្ខណៈថ្លៃថ្នូរ គោរព និងឱ្យតម្លៃគ្នាជាមុន។ ម្យ៉ាងទៀត នៅក្នុងគ្រប់ស្ថាបត្យកម្មរបស់ខ្មែរសុទ្ធសឹងតែមានគូទឹក ដែលបង្ហាញថាទឹកមានតម្លៃធំធេងណាស់។

លោកស្រីបណ្ឌិត ក៏បានលើកឡើងពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនិទានអំពីប្រវត្តិបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរផងដែរថា កបិល មហា ព្រហ្មជាទេព្ដាអភិបាលលោក ដែលបានចាញ់ភ្នាល់ជាមួយនឹងធម្មបាលកុមារ ដែលលើកឡើងអំពីសិរីសួស្ដីទាំង៣ប្រការ ដែលសុទ្ធសឹងតែពាក់ព័ន្ធនឹងទឹក។ លោកស្រីក៏បានលើកឡើងអំពី កំណត់ត្រារបស់លោក ជីវ តាក្វាន់ ដែលបានគូសបញ្ជាក់អំពីការយកទឹកពីគ្រប់ទិសទី មកស្រង់ព្រះ ដែលស្រង់ទាំងព្រះក្នុងវត្ត ទាំងមាតាបិតាដែលជាព្រះរស់ និងចាស់ទុំនៅក្នុងស្រុកភូមិ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី បានសំណូមពរឱ្យបង្វែរការប្រព្រឹត្តសកម្មភាពបាញ់ទឹក ឬគប់ទឹក មកជាការយកទឹកមកប្រោះព្រំដល់គ្នាទៅវិញទៅមក និងបង្គ្រប់ជាការផ្ដល់ពរដល់គ្នាទៅវិញទៅមក៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 09 មេសា 2024 ម៉ោង 07:55 PM

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ការប្រោះព្រំទឹកជាទំនៀមទម្លាប់មានក្នុងសង្គមខ្មែរយូរមកហើយ តែការបាញ់ទឹកដោយកាំភ្លើងបាញ់ទឹក ឬគប់ទឹក មិនមែនជាវប្បធម៌ខែ្មរទេ

យោងតាមកិច្ចពិភាក្សាពីប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់មួយចំនួនក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានមានប្រសាសន៍ថា ការប្រោះព្រំទឹក ជាទំនៀមទម្លាប់មានក្នុងសង្គមខ្មែរយូរមកហើយ តែការបាញ់ទឹកដោយកាំភ្លើងជ័យបាញ់ទឹក ឬគប់ទឹក មិនមែនជាវប្បធម៌ខែ្មរទេ។

ក្នុងអារ្យធម៌ខ្មែរយើង ទឹកត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ការប្រោះព្រំទឹក សម្រាប់ឱ្យពរជ័យ ផ្ដល់ភាពត្រជាក់ត្រជំ។ ខ្មែរយើង មានពិធីស្រង់ព្រះ ហើយការស្រោចទឹកនៅក្នុងពេលបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ក៏វិវត្តចេញពីទំនៀមទម្លាប់ស្រង់ព្រះនេះដែរ។ ពិធីស្រង់ព្រះច្រើនធ្វើនៅតាមវត្តអារាម ដោយប្រើទឹកដែលស្អាត មានបាញ់ទឹកអប់ឬអប់ទឹកដោយផ្កាឈូក ឬផ្កាម្លិះ មានក្លិនក្រអូប សម្រាប់ស្រោចប្រោះព្រំ ដល់ព្រះពុទ្ធបដិមា។

រីឯលោកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ឌី បានបញ្ជាក់ថា ការលេងទឹក ស្រោចឬប្រោះព្រំទឹកនេះ មិនមែនទើបតែមានក្នុងសង្គមខ្មែរយើងនោះទេ។ នៅពេលចូលឆ្នាំថ្មី ការប្រោះព្រំទឹក គឺដើម្បីជម្រះឧបទ្របចង្រៃ ដែលមានពីឆ្នាំចាស់ និងបានសិរីសួស្ដីក្នុងឆ្នាំថ្មី។ ម៉្យាងវិញទៀត នៅក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរ គេប្រើទឹកសម្រាប់ប្រារព្ធពិធីស្រង់ព្រះ ក្នុងវត្តអារាម និងប្រើសម្រាប់ស្រង់ព្រះរស់ នៅតាមគេហដ្ឋាន ហើយនេះ មិនកំណត់ត្រឹមតែសាច់ញាតិ គឺប្រើទូលាយដល់សាច់ញាតិ ជិតខាង មិត្តភក្តិ ហើយត្រូវការអនុញ្ញាតពីសាមីខ្លួន។ លោកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី បានបញ្ជាក់ថា ទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរយើង ល្អប្រពៃណាស់ មុននឹងស្រោចស្របទឹកជូនឪពុកម្ដាយ ចាស់ទុំ ឬញាតិមិត្ត គប្បីតែងត្រូវសុំការអនុញ្ញាតជាមុនសិន ទើបស្រោចជាក្រោយ។

ជាមួយគ្នានេះដែរ ក៏មានទំនៀមទម្លាប់ស្រង់ទឹក នៅពេលមានពិធីដង្ហែរព្រះនៅក្នុងភូមិ ឆ្ពោះទៅកាន់ទីវត្តអារាម ដោយប្រជាពលរដ្ឋ មានរៀបចំដាក់ពាងឬធុងទឹកនៅមុខផ្ទះ ទុកសម្រាប់ព្រះសង្ឃនិមន្តមក ស្រោចទឹកជូនពរជ័យដល់ម្ចាស់ផ្ទះឬញាតិជិតខាងនៅតាមភូមិតាមផ្លូវជាហូរហែ។

តាមបែបជំនឿក្នុងសង្គមខ្មែរយើង ប្រជាពលរដ្ឋក៏អាចអញ្ជើញទៅវត្តអារាម និមន្តព្រះសង្ឃស្រោចទឹកលើករាសី។ គ្រូខ្មែរបុរាណ ក៏មានប្រើប្រាស់ការស្រោចទឹករំដោះគ្រោះដល់អ្នកមានជំនឿឬទៅរកការព្យាបាលឬទស្សស៍ទាយជាហូរហែ។ ដោយឡែក នៅក្នុងគ្រួសារខ្មែរយើង ឪពុកម្ដាយជាច្រើន ក៏ធ្លាប់បានរៀបចំធ្វើពិធីស្រោចទឹកឱ្យពរជ័យដល់កូនៗបានដូចគ្នា។

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានបញ្ជាក់ដែរថា ការបាញ់ ការជះ ឬការគប់ទឹក អាចប៉ះពាល់ដល់សុវត្ថិភាពរបស់អ្នកធ្វើដំណើរ ដូច្នេះគួរគិតពិចារណាឡើងវិញ ដោយសារការប្រើកាំភ្លើងបាញ់ទឹក ឬការគប់ទឹក ដល់អ្នកដំណើរគ្រាន់តែជាទំនោរបែបថ្មីក្នុងសង្គមយើងរងឥទ្ធិពលពីប្រទេសជិតខាង។ ដោយផ្អែកលើទិដ្ឋភាព សុវត្ថិភាពជាសំខាន់ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ ស្នើដល់អាជ្ញាធរដែនដី គប្បីរៀបចំកំណត់ទីតាំងច្បាស់លាស់សម្រាប់ការលេងទឹកនៅពេលចូលឆ្នាំថ្មីខាងមុខនេះ ក្នុងទ្រង់ទ្រាយមួយ ដែលមិនប៉ះពាល់ដល់សុវត្ថិភាពអ្នកធ្វើដំណើរ។

RAC Media

  ថ្ងៃអង្គារ, 09 មេសា 2024 ម៉ោង 04:52 PM

អ្នកជំនាញសិលាចារឹកនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបកស្រាយអំពីប្រវត្តិនៃការប្រើប្រាស់ពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» និងពាក្យ «ចូលឆ្នាំថ្មី» នៅក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរ តាមរយៈការសិក្សាទៅលើសិលាចារឹក

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅក្នុងពេលថ្មីៗនេះ មានការជជែកដេញដោលគ្នាយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងចំណោមមហាជនខ្មែរ អំពីការប្រើប្រាស់ពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» និងពាក្យ «ចូលឆ្នាំថ្មី» នៅក្នុងកម្មវិធីអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ប្រពៃណីខ្មែរ ពិសេសនៅបន្ទាប់ពីការដែលប្រទេសថៃបានបញ្ចូលពិធីបុណ្យប្រពៃណី ដែលថៃហៅថា សង្ក្រាន្ត ជាមរតកបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត មាឃ បូរ៉ា ប្រធានវិទ្យាស្ថានភាសាជាតិ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអ្នកជំនាញសិលាចារឹក បានមានប្រសាសន៍លើកឡើងថា ខ្មែរបានប្រើប្រាស់ពាក្យ «ច្នំ» តាំងពី សតវត្សរ៍ទី៧ នៃគ្រិស្តសករាជ។ នេះបើយោងទៅតាមលោក ហ្សក ហ្សឺដេស បុរាណវិទូជនជាតិបារាំង ដែលបានគូសបញ្ជាក់ថា តាមរយៈសិលាចារឹកK.90 បានបង្ហាញថា មានពាក្យ "ច្នំ" ដែលសំដៅទៅដល់ការរៀបចំពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំនៅមុនសម័យអង្គរ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត មាឃ បូរ៉ា បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា បើទោះជាមិនឃើញមានភស្តុតាងសិលាចារឹកដែលបង្ហាញថា ពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» ត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅពេលនោះក្ដី ក៏នេះមិនមានន័យថា នៅក្នុងសតវត្សរទី៧នោះ មិនមានពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» នោះឡើយ ព្រោះអាចដោយសារតែសិលាចារឹកមិនបានបង្ហាញឱ្យអស់នូវពាក្យដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់នាពេលនោះ ឬក៏អាចនិយាយបានម្យ៉ាងទៀតថា អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវស្វែងរកសិលាចារឹកនោះមិនទាន់ឃើញ។

ទោះជាយ៉ាងណា នៅដើមសតវត្សរ៍ទី១០ ពាក្យ «សង្ក្រាន្ត» ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដំបូងនៅក្នុងរាជ្យ ព្រះបាទ​ហស៌វរ្ម័នទី១ (៩១០-៩២២)។ បន្ថែមពីលើនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា នៅក្នុងរាជ្យព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ ក៏ទ្រង់បានប្រើប្រាស់ពាក្យ «ចាំចំនាំសង្ក្រាន្ត» ផងដែរ។

RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃអង្គារ, 09 មេសា 2024 ម៉ោង 04:42 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច អញ្ជើញនាំយកទឹកដោះគោស្រស់ តេជោសែន ឫស្សីត្រឹបផ្ដល់ជូនកុមារនៅមណ្ឌលកុមារកំព្រា បុរីទារក និងកុមារជាតិ ដោយផ្ទាល់

(រាជធានីភ្នំពេញ) ថ្ងៃព្រឹកថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បាននាំយកទឹកដោះគោស្រស់ តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ចំនួន២០០លីត្រ ផ្ដល់ជូនដល់កុមារទាំង ១៧៧នាក់ នៅមណ្ឌលកុមារកំព្រា បុរីទារក និងកុមារជាតិនៃក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា ដែលមានអាសយដ្ឋានស្ថិតនៅភូមិដំណាក់ធំ៣ សង្កាត់ស្ទឹងមានជ័យ ខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ។

កុមារនិងទារក ដែលស្ថិតនៅក្នុងមណ្ឌលកុមារកំព្រា បុរីទារក និងកុមារជាតិ សុទ្ធសឹងតែជាកុមារកំព្រា និងកុមារដែលមានពិការភាព ដោយមានកុមារខ្លះ ជាក្មេងកំព្រាពីកំណើត ដោយសារតែបាត់បង់ឪពុកម្ដាយ ឬក៏ត្រូវបានឪពុកម្ដាយបោះបង់ចោលតាំងពីតូចមកម្ល៉េះ។

ក្នុងឱកាសចែកទឹកដោះគោជូនដល់កុមារកំព្រានាពេលនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានបង្ហាញក្ដីរន្ធត់ជាខ្លាំង ចំពោះស្ថានភាពរបស់កុមារកំព្រា និងពិការដ៏កម្សត់ទាំងនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ក៏បានបង្ហាញពីសេចក្ដីសោមនស្សរីករាយផងដែរ ក្រោយពេលដែលឯកឧត្ដមបានឃើញស្នាមញញឹមចេញពីដួងចិត្តរបស់កុមារកំព្រា និងពិការទាំងនេះ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា ការបរិច្ចាគទឹកដោះគោជាអាហារូបត្ថម្ភដល់កុមារកំព្រា និងពិការនាពេលនេះ មានទិដ្ឋភាពចំនួន៤គឺ៖

- វ័យក្មេង គឺជាវ័យត្រូវទទួលអាហារូបត្ថម្ភដើម្បីការលូតលាស់,
- កុមារ គឺជាវ័យដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ថែទាំ និងគាំពារ ដើម្បីធនធានមនុស្សទៅថ្ងៃអនាគត,
- ការបរិច្ចាគ នឹងក្លាយជាគំរូដល់ក្មេង ហើយពួកគេនឹងអាចក្លាយជាអ្នកបរិច្ចាគនៅថ្ងៃអនាគត, និង
- ជាទស្សនវិជ្ជាឱ្យក្មេងៗចងចាំថាត្រូវធ្វើអ្វីៗដើម្បីអ្នកជំនាន់ក្រោយ៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃអង្គារ, 09 មេសា 2024 ម៉ោង 01:26 PM

រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានផ្ដល់ទឹកដោះគោស្រស់ តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ជូនកុមារកំព្រាសរុបចំនួន ៧៥នាក់ ដើម្បីរួមចំណែកជំរុញការលូតលាស់របស់កុមារកម្ពុជា

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅរសៀលថ្ងៃចន្ទ ១៥ រោច ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានចាត់ឱ្យមន្ត្រីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា រៀបចំផ្ដល់ទឹកដោះគោស្រស់ តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ចំនួន ១៤៨លីត្រ ទៅដល់កុមារកំព្រាសរុបចំនួន ៧៥នាក់ ដើម្បីជាការចូលរួមចំណែកជំរុញការលូតលាស់របស់កុមារកម្ពុជា ពិសេសកុមារកំព្រា។

កុមារដែលទទួលបានទឹកដោះគោស្រស់ជាអាហារូបត្ថម្ភខាងលើនេះ គឺជាក្មេងកំព្រាដោយសារបាត់បង់ឪពុកម្ដាយ ត្រូវបានឪពុកម្ដាយបោះបង់ចោល ជាកុមារដែលធ្លាប់ដើរសុំទាននៅតាមផ្លូវថ្នល់ និងខ្លះទៀតកំព្រាដោយសារតែឪពុកម្ដាយជាប់ពន្ធនាគារជាដើម។ បច្ចុប្បន្នកុមារទាំង ៧៥នាក់ កំពុងរស់នៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលកូលាបទី៤ ដែលមានទីតាំងនៅ ផ្លូវ២៧១ ភូមិ១១ សង្កាត់ទឹកល្អក់ទី៣ ខណ្ឌទួលគោក រាជធានីភ្នំពេញ ហើយការផ្ដល់ទឹកដោះគោស្រស់ ទៅដល់កុមារកំព្រានាពេលនេះ ត្រូវបានប្រគល់ជូនតាមរយៈលោក ស រជ្ជណា អនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលកូលាបទី៤។

ការផ្ដល់ជូនទឹកដោះគោស្រស់ជាអាហារូបត្ថម្ភដល់កុមារកំព្រាទាំង ៧៥នាក់ នាឱកាសនេះ ត្រូវបានឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា កុមារទាំងនេះ គឺជាកុមារដែលគួរតែត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់ ព្រោះពួកគេពុំមានកំហុសនោះទេ តែគឺជាក្មេងរងគ្រោះដោយសារហេតុផលផ្សេងៗគ្នា ហើយការយកចិត្តទុកដាក់លើការលូតលាស់កុមារ គឺជាកាតព្វកិច្ចដែលមនុស្សគ្រប់រូបនៅក្នុងសង្គមត្រូវតែបំពេញ ដើម្បីជំរុញធនធានមនុស្សនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍនាពេលអនាគត៕

RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃចន្ទ, 08 មេសា 2024 ម៉ោង 06:55 PM

បណ្ឌិត យង់ ពៅ ស្នើឱ្យមានការជំរុញបង្កើតបរិយាកាសបៃតង ដើម្បីទប់កម្ដៅ និងផ្តល់សុខដុមភាព

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ ទី៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានស្នើឱ្យមានការជំរុញបង្កើតបរិយាកាសបៃតង ដើម្បីទប់កម្ដៅ និងផ្តល់សុខដុមភាព តាមរយៈការបង្កើនការដាំដើមឈើឱ្យកាន់តែច្រើននៅតាមទីសាធារណៈនានា។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា "គ្រឹះស្ថានសារធារណៈធំៗរបស់រាជការ សាលារៀន ទីអារាម ព្រះវិហារ សួនសាធារណៈនានា គួរដាំប្រភេទឈើដែលអាចលូតលាស់បានធំឱ្យបានច្រើនដើម្បី៖

១- ជាម្លប់ ទប់កម្ដៅ

២- ជាសួនលម្អ ផ្តល់ភាពស្រស់ស្រាយគ្រប់ពេល

៣- ជាជម្រក ដល់សត្វនានា

៤- ជាម៉ាស៊ីនអុកស៊ីសែន Oxygens កាត់បន្ថយផ្សែងពុល

៥- ម្យ៉ាងធនធានព្រៃឈើយើង កាប់ស្ទើអស់ពីព្រៃ...។"

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិត យង់ ពៅ បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមផងដែរថា នៅរដូវចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរក្នុងឆ្នាំ២០២៤នេះ ស្ថានភាពអាកាសធាតុបានកើនកម្ដៅជាខ្លាំង ដែលមានពេលខ្លះ ហក់កើនរហូតដល់ទៅ៤០អង្សាសេផងដែរ ដែលជានិន្នាការនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុសាកល ហើយមិនមានការរំពឹងទុកថា នៅឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ ការកើនឡើងកម្ដៅផែនដីអាចនឹងធ្លាក់ចុះទាបជាងពេលបច្ចុប្បន្ននោះដែរ ខណៈពេលដែលពិភពលោក ប្រជែងគ្នាប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិមិនបង្អង់ដៃ។

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានបន្តគូសបញ្ជាក់អំពីការសង្កេតរបស់ឯកឧត្ដមផ្ទាល់ថា ស្ថាប័នមួយចំនួនមាននិន្នាការកសាងផ្លូវនិងទីធ្លាក្នុងស្ថាប័នជាបេតុងស៊ីម៉ងត៍ នៅពាសពេញស្ថាប័ន ដោយសារចង់បានចំណតយានយន្តធំទូលាយ ប៉ុន្តែការធ្វើដូចនេះ ហាក់បានភ្លេចគិតគូរអំពីទិដ្ឋភាពមួយបែបទៀត ដែលឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានហៅថា "ចំណតសុខភាពរួម"។ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតបានស្នើឱ្យឱ្យអ្នកដឹកនាំនៅតាមស្ថាប័ន អង្គភាព និងទីកន្លែងសាធារណៈទាំងអស់ ជំរុញការគិតគូរពិចារណាឡើងវិញអំពីការបង្កើតបរិយាកាសបៃតង ដើម្បីទប់កម្ដៅ និងផ្តល់សុខដុមភាពសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា៕

RAC Media | លឹម សុវណ្ណរិទ្ធ

  ថ្ងៃចន្ទ, 08 មេសា 2024 ម៉ោង 03:40 PM

ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ទទួលជួបពិភាក្សាការងារជាមួួយប្រតិភូសាកលវិទ្យាល័យរុស្ស៊ី ដែលដឹកនាំដោយលោកស្រី Ksenia Trinchenko ប្រធាននាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ នៃក្រសួងវិទ្យាសាស្ត្រនិងឧត្ដមសិក្សា នៃសហព័ន្ធរុស្ស៊ី

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅរសៀលម៉ោង ២:០០នាទីរសៀល ថ្ងៃសុក្រ ១២ រោច ខែផល្គុន ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ព.ស. ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ បានដឹកនាំថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីរាជការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាជួបប្រជុំជាមួយនឹងនាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ នៃក្រសួងវិទ្យាសាស្ត្រនិងឧត្ដមសិក្សា នៃសហព័ន្ធរុស្ស៊ី។ ជំនួបពិភាក្សានាឱកាសនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងក្នុងគោលបំណងពិភាក្សាការងារ និងពិនិត្យមើលលទ្ធភាពដែលអាចឈានទៅរកការធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្នាលើវិស័យស្រាវជ្រាវ វិទ្យាសាស្ត្រ អប់រំ និងបណ្ដុះបណ្ដាលរវាងស្ថាប័នទាំងពីរ។

ថ្លែងក្នុងឱកាសជំនួបនាឱកាសនេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានសម្ដែងការស្វាគមន៍ និងសេចក្ដីសោមន្សក្នុងជំនួបជាមួយនឹងប្រតិភូនាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ នៃក្រសួងវិទ្យាសាស្ត្រនិងឧត្ដមសិក្សា នៃសហព័ន្ធរុស្ស៊ី ព្រមទាំងបានណែនាំអំពីសមាសភាពភាគីរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តួនាទី បេសកកម្ម និងសមិទ្ធផលដែលរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាសម្រេចបាននាពេលកន្លងមក។ ជាមួយគ្នានេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ក៏បានលើកឡើងនូវគំនិតផ្ដួចផ្ដើមជំរុញឱ្យភាគីរុស្ស៊ីពិចារណាបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលបណ្ដុះបណ្ដាលភាសារុស្ស៊ីនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាផងដែរ។

លោកស្រី Ksenia Trinchenko បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាសម្រាប់ការរៀបចំជំនួបនាឱកាសនេះ។ លោកស្រីបានកោតសរសើរឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ដែលនៅតែប្រើប្រាស់និងចងចាំភាសារុស្ស៊ីបានយ៉ាងស្ទាត់ច្បាស់ ក្រោយពីបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បណ្ឌិតជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមកហើយ។ លោកស្រីក៏បានថ្លែងកោតសរសើរនិងវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះវឌ្ឍនភាពថ្មីៗ និងស្នាដៃវិទ្យាសាស្ត្រនានា ដែលរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរបស់ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច សម្រេចបាននាពេលកន្លងមកនេះផងដែរ។ លោកស្រីបន្ថែមទៀតថា រុស្ស៊ីនៅតែបន្តយកចិត្តទុកដាក់លើការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស ហើយរុស្ស៊ីនៅតែមានបំណងចូលរួមចំណែកក្នុងការជំរុញអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សជាមួយកម្ពុជា។

ជាការឆ្លើយតប ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការចូលរួមចំណែករបស់រុស្ស៊ីនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សកម្ពុជា ដែលកន្លងមកបានបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្សកម្ពុជាច្រើនរូប ដែលក្រោយបញ្ចប់ការសិក្សាចាប់ពីថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ រហូតដល់ថ្នាក់បណ្ឌិត ធនធានទាំងនោះ បានវិលត្រឡប់មកបម្រើការងារជូនជាតិមាតុភូមិគ្រប់កម្រិតនិងស្ទើរតែគ្រប់វិស័យ។

ជាមួយគ្នានេះ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យក៏បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់អំពីសក្ដានុពលវិស័យវប្បធម៌ ទេសចរណ៍ បរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិដែលមាននៅក្នុងតំបន់ ឧទ្យានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា តេជោសែន ឫស្សីត្រឹប ជម្រាបជូនប្រតិភូនាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ នៃក្រសួងវិទ្យាសាស្ត្រនិងឧត្ដមសិក្សា នៃសហព័ន្ធរុស្ស៊ីផងដែរ ដើម្បីភាគីទាំងពីរពិនិត្យមើលលទ្ធភាពនៅក្នុងការធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយគ្នានាពេលអនាគតផងដែរ។

ជាចុងបញ្ចប់ លោកស្រី Ksenia Trinchenko បានជម្រាបជូនឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យថា ភាគីរុស្ស៊ីស្នើសូមអញ្ជើញឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសរុស្ស៊ីនាឱកាសសមស្របណាមួយ ហើយឈានទៅការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងទៅលើអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នារវាងភាគីទាំងពីរផ្ទាល់តែម្ដង។ បន្ថែមពីនេះ ក្នុងនាមនាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ នៃក្រសួងវិទ្យាសាស្ត្រនិងឧត្ដមសិក្សា នៃសហព័ន្ធរុស្ស៊ី លោកស្រីក៏បានបង្ហាញបំណងអញ្ជើញឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ទៅចូលរួមជាវាគ្មិននៅក្នុងវេទិកាវិទ្យាសាស្ត្រនានានៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី ដើម្បីចែករំលែកចំណេះដឹង និងទស្សនៈយល់ឃើញសំខាន់ៗទៅលើប្រធានបទនានា ដូចដែលស្ថាប័នស្រាវជ្រាវរុស្ស៊ីធ្លាប់អញ្ជើញឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យនាពេលកន្លងមកផងដែរ៕

RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃសុក្រ, 05 មេសា 2024 ម៉ោង 05:04 PM

ការជំរុញការផ្លាស់ប្ដូរប្រជាជននិងប្រជាជន កម្ពុជា-ចិន នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១១ រោច ខែផល្គុន បញ្ចស័ក ព.ស. ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានរៀបចំកម្មវិធីអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ប្រពៃណីខ្មែរ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ព.ស. ២៥៦៧ ដែលមានការចូលរួមពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីរាជការទាំងអស់នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និស្សិតនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ព្រមទាំងគ្រូបង្រៀនភាសាចិនជាជនជាតិចិនជាច្រើនរូបទៀត ក្រោមអធិបតីភាពឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ។

ការចូលរួមក្នុងកម្មវិធីអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរពីសំណាក់គ្រូបង្រៀនភាសាចិនជាជនជាតិចិននាឱកាសនេះ បានបង្ហាញអំពីការកសាងទំនាក់ទំនងល្អ និងការបង្កើនភាពជិតស្និទ្ធបន្ថែមទៀតរវាងប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន ស្របពេលថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសជាមិត្តទាំងពីរ បានសម្រេចកំណត់យកឆ្នាំ២០២៤នេះ គឺជាឆ្នាំនៃការផ្លាស់ប្ដូរប្រជាជននិងប្រជាជន ដោយជំរុញការយល់ដឹង និងស្វែងយល់ពីគ្នាបន្ថែមទាំងនៅក្នុងទិដ្ឋភាពសង្គម វប្បធម៌ ប្រពៃណីជាដើម។

បន្ថែមពីនេះ នៅពេលរសៀល ថ្នាក់ដឹកនាំ មន្ត្រីរាជការ និងបុគ្គលិកនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ព្រមទាំងគ្រូបង្រៀនជនជាតិចិនទាំងអស់ ក៏នឹងចូលរួមទស្សនាការសម្ដែងសិល្បៈនៅសាលមហោស្រពខេមរវិទូ ដែលមានដូចជា ការបង្ហាញអមពីការពត់ដៃ ជើង និងដងខ្លួន ក្នុងរបាំខ្មែរ ការសម្ដែងរបាំបុប្ផាលោកីយ៍ ល្ខោននិយាយ រឿងនេះមិនមែនជាសុបិន្ត ការសម្ដែងក្បាច់គុនចិន ការសម្ដែងរបាំបុកលក្ខណ៍ របាំ+ឧបករណ៍ភ្លេង ការច្រៀងចម្រៀងរួម និងសៀកពត់ខ្លួនផងដែរ។

សូមជម្រាបជូនផងដែរថា រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាតែងតែមានការរៀបចំកម្មវិធីអបអរសាទរពិធីបុណ្យប្រពៃណីខ្មែរនិងចិននានា ដើម្បីជំរុញភាពជិតស្និទ្ធរវាងថ្នាក់ដឹកនាំ មន្ត្រីរាជការ និងបុគ្គលិក ក៏ដូចជាគ្រូបង្រៀនជនជាតិចិនទាំងអស់ ដែលកំពុងបម្រើការងារនៅក្នុងអង្គភាពឧបសម្ព័ន្ធ និងវិទ្យាស្ថានដែលចំណុះឱ្យរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាទាំងអស់។ ជាក់ស្ដែង នាពេលកន្លងទៅ ថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីរាជការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក៏បានចូលរួមអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំចិន នៅវិទ្យាស្ថានខុងជឺ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាផងដែរ ដើម្បីបង្កើនភាពជិតស្និទ្ធ និងផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅដល់គ្រូបង្រៀនជនជាតិចិន ដែលបានបំពេញបេសកកម្មបង្រៀនភាសាចិននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជានៅក្នុងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាផ្ទាល់។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅនេះ ថ្នាក់ដឹកនាំវិទ្យាស្ថានខុងជឺនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក៏បានដឹកនាំគ្រូបង្រៀនជនជាតិចិនស្វែងយល់ពីពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ នៅវត្តមង្គលមានលក្ខណ៍ និងវត្តពុទ្ធគីរី ដែលស្ថិតនៅក្នុងខេត្តតាកែវផងដែរ។ បន្ថែមពីនោះ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក៏បានរៀបចំកម្មវិធីចែករំលែកពីប្រវត្តិ និងទំនៀមទម្លាប់ពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌជូនគ្រូបង្រៀនជនជាតិចិន ក្នុងគោលបំណងពង្រីកការយល់ដឹងបន្ថែមអំពីទំនៀមទម្លាប់និងប្រពៃណីរបស់ខ្មែរផងដែរ៕

RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 04 មេសា 2024 ម៉ោង 10:09 PM

រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជារៀបចំកម្មវិធីអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ប្រពៃណីខ្មែរ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ព.ស. ២៥៦៧

(រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា)៖ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១១ រោច ខែផល្គុន បញ្ចស័ក ព.ស. ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤នេះ រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានរៀបចំកម្មវិធីអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ប្រពៃណីខ្មែរ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ព.ស. ២៥៦៧ ដែលមានការចូលរួមពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីរាជការទាំងអស់នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ព្រមទាំងនិស្សិតនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាជាច្រើនរូបទៀត ក្រោមអធិបតីភាពឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សាបណ្ឌិតសភាចារ្យ។

កម្មវិធីអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ប្រពៃណីខ្មែរ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ព.ស. ២៥៦៧ នាឱកាសនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយពេលព្រឹក មានការនិមន្តព្រះសង្ឃសូធ្យមន្តចម្រើនព្រះបរិត្ត លើករាសីតាមប្រពៃណីពុទ្ធសាសនា ដើម្បីទទួលបានសិរីសួស្ដីក្នុងឱកាសពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីខ្មែរខាងលើមុខនេះ។

បន្ថែមពីនេះ នៅពេលរសៀល ក៏មានការសម្ដែងសិល្បៈនៅសាលមហោស្រពខេមរវិទូ ដែលមានដូចជា ការបង្ហាញអមពីការពត់ដៃ ជើង និងដងខ្លួន ក្នុងរបាំខ្មែរ ការសម្ដែងរបាំបុប្ផាលោកីយ៍ ល្ខោននិយាយ រឿងនេះមិនមែនជាសុបិន្ត ការសម្ដែងក្បាច់គុនចិន ការសម្ដែងរបាំបុកលក្ខណ៍ របាំ+ឧបករណ៍ភ្លេង ការច្រៀងចម្រៀងរួម និងសៀកពត់ខ្លួនផងដែរ។

លើសពីនេះទៅទៀត ដើម្បីបង្កើនភាពសប្បាយរីករាយ និងចូលរួមចំណែកថែរក្សាវប្បធម៌ និងប្រពៃណីខ្មែរ ចាប់ពីម៉ោង៣:៥០នាទីរសៀលតទៅ ក៏មានការរៀបចំលេងកម្សាន្តល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរមួយចំនួនដូចជា ល្បែងចោលឈូង បោះអង្គុញ លាក់កន្សែង វាយក្អម ទូលក្អម និងរុញអង្រែផងដែរ។ ការរៀបចំលេងកម្សាន្តល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរនេះ គឺជាសារមួយដើម្បីបង្ហាញអំពីភាពចម្រុះនៃមរតកវប្បធម៌ខ្មែរទៅកាន់មហាជន ពិសេសយុវជនជំនាន់ក្រោយ ក៏ដូចជាបង្កើនការចងចាំអនុស្សារីយ៍ប្រកបដោយភាពសោមនស្សរីករាយក្នុងឱកាសអបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរផ្សារភ្ជាប់នឹងការថែរក្សាអត្តសញ្ញាណនៃការប្រារព្ធពិធីបុណ្យប្រពៃណីជាតិផងដែរ៕

RAC Media | នាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងពិធីការ

  ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍, 04 មេសា 2024 ម៉ោង 11:25 AM

ពិធីចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិខ្មែរ ដោយ៖ បណ្ឌិត យ៉ាន់ វិភារតន៍ ប្រធាន នាយកដ្ឋាន ផ្នែកសិល្បៈទស្សនីយភាពនៃវិទ្យាស្ថានវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្ប:

ការកំណត់ថ្ងៃខែចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីជាតិខ្មែរយើងតាំងពីយូលង់ណាស់មកហើយនោះគឺកំណត់យកតាមចន្ទគតិគឺកំណត់យកខែមិគសិរជាដើមឆ្នាំ។តាមចន្ទគតិគេកំណត់បែកចែកជា៣រដូវកាលធំៗនោះគឺៈ

១.ហេមន្តរដូវ ចាប់គិតពីថ្ងៃ១រោចខែកត្តិកដល់ថ្ងៃពេញបូរណ៌មីខែផល្គុន។ ហេមន្តរដូវនេះ ជារដូវត្រជាក់ ត្រូវចាត់ទុកជាដើមឆ្នាំលោកប្រៀបថាជាពេលវេលាពេលព្រឹក។

២. គិម្ហរដូវ ចាប់គិតពីថ្ងៃ១រោចខែផល្គុនដល់ថ្ងៃពេញបូរណ៌មីខែអាសាធ។ គិម្ហរដូវជារដូវក្តៅខ្លាំងចាត់ទុកជាកណ្តាលឆ្នាំលោកប្រៀបថាជាពេលវេលាពេលថ្ងៃត្រង់។

៣. វស្សានរដូវចាប់គិតពីថ្ងៃ១រោចខែអាសាធដល់ថ្ងៃពេញបូរណ៌មីខែកត្តិក។ វស្សានរដូវជារដូវមេឃមីស្រទុំងងឹតនិងមានភ្លៀងផ្គរលោកចាត់ទុកថាជាចុងឆ្នាំប្រៀបថាជាពេលវេលាពេលល្ងាច។

បុរាណាចារ្យកំណត់យកខែមិគសិរជាខែទីមួយនៅក្នុងចន្ទគតិ ខែបុស្សជាខែទី២ រៀងទៅដល់ខែកត្តិកជាខែទី១២។

ចន្ទគតិ ដំណើរនៃព្រះចន្ទនោះកំណត់តាមក្បួនហោរមួយជុំពិភពម្តងគឺ ក្នុងរវាង២៩ថ្ងៃជាងកន្លះរាប់ជាមួយខែ និង១២ខែរាប់ជាមួយឆ្នាំ តែបើមានលើកអធិមាស គឺ១៣ខែជាមួយឆ្នាំ។ រដូវតាមចន្ទគតិនោះមិនទៀងត្រង់តាមធម្មតារហូតទៅ។ បុរាណាចារ្យគិតថា ប្រសិនបើយើងកំណត់យកប្រើតែចន្ទគតិ១យ៉ាង ច្រើនពាន់ឆ្នាំទៅខាងមុខទៀតនឹងត្រលប់ប្រែប្រួលរដូវ ដូចជារដូវរងាក្លាយជារដូវក្តៅ ហើយរដូវក្តៅក៏ក្លាយជារដូវមានភ្លៀងធ្លាក់ទៅវិញ។ 

សូមចូលអានខ្លឹមសារលម្អិត និងមានអត្ថបទស្រាវជ្រាវជាច្រើនទៀតតាមរយ:តំណភ្ជាប់ដូចខាងក្រោម៖

https://rac.gov.kh/researchs-categories/15/researchs?page=2

RAC Media

រូបថត កម្ពុជាថ្មី (១ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២)

  ថ្ងៃពុធ, 03 មេសា 2024 ម៉ោង 09:40 PM