រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា

ប្រាកដណាស់ ពិភពលោកកំពុងរងវិបត្តិដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដោយសារកូវីដ-១៩ ហើយក្រោយពីឆ្លងផុត យើងក៏ដឹងច្បាស់ថា ពិភពលោកនឹងមើលទៅលែងដូចដើម ជាពិសេសវិស័យពាណិជ្ជកម្ម សេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ ក៏ដូចជាសង្គមវប្បធម៌ដែរ។ វិបត្តិនេះបាននឹងកំពុងធ្វើឱ្យមានភាពក្រីក្រ ភាពឈឺចាប់ និងការរើសអើងកើនខ្លាំងឡើងនៅក្នុងសង្គម។ នៅចំពោះមុខ អ្នកក្រីក្រជាតួអង្គរងគ្រោះខ្លាំងបំផុត ពួកគេមិនត្រឹមតែពិបាកក្នុងការស្វែងរកសេវាសុខភាពល្អៗទេ ប៉ុន្តែ ពួកគេក៏ជាតួអង្គដែលត្រូវរងគ្រោះខ្លាំងចំពោះវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។

ងាកមកសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ អាស៊ាន ក៏មានចំនួននៃអ្នកឆ្លងវីរុសកូវីដ១៩ នៅក្នុងតំបន់កើនឡើងឥតឈប់ឈរដែរ បើទោះបីជារដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសសមាជិកនីមួយៗបានដាក់វិធានការទាំងធ្ងន់និងស្រាលជាបន្តបន្ទាប់ដើម្បីបង្ការការរីកដាលនៃការចម្លងវីរុសនេះក៏ដោយ។ អាស៊ានដែលមានប្រជាជនប្រមាណ៦៥០លាននាក់ កំពុងតែប្រឈមនឹងការរីករាលនៃវីរុសឆ្លងកូវីដ១៩ ហើយដែលរដ្ឋនីមួយៗកំពុងប្រឹងប្រែងប្រយុទ្ធប្រឆាំងរៀងៗខ្លួន។ បើតាមការសង្កេត រដ្ឋនីមួយៗ ទំនងជាកំពុងជួបការលំបាកដោយសារតែហានិភ័យនេះមានទំហំហួសពីសមត្ថភាព​របស់ខ្លួនដែលអាចគ្រប់គ្រងបាន ជាពិសេស ប្រសិនបើការរីកដាលនេះចេះតែបន្តកើនឡើងក្នុងរយៈពេលកាន់តែយូរអង្វែង នាំឱ្យការប៉ះពាល់ទាំងផ្នែកសុខាភិបាល សេដ្ឋកិច្ច ក៏ដូចជាសង្គមកិច្ចកាន់តែមានភាពធ្ងន់ធ្ងរដែរ។

ជាទូទៅ បណ្ដាប្រទេសក្នុងអាស៊ាន ត្រូវបានគេមើលឃើញថា ភាគច្រើនមានទំនោរបែបអាត្មានិយមស្រាប់ទៅហើយ ដែលរដ្ឋនីមួយៗតែងតែតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់ខ្លួនធំជាងផលប្រយោជន៍ជាតិដទៃដែលជាសមាជិកអាស៊ានដូចគ្នា។ អាស៊ានប្រកាន់យកគោលការណ៍មិនជ្រៀតជ្រែកផ្ទៃក្នុងនៃជាតិជាសមាជិក ប៉ុន្តែពេលខ្លះគោលការណ៍នេះហាក់បង្ហាញពីភាពសោះអង្គើយចំពោះគ្នាទៅវិញក៏ថាបាន ដូចជាកន្លងមក បញ្ហាជម្លោះព្រំដែន, បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង, បញ្ហាជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ានៅមីយ៉ាន់ម៉ា, រដ្ឋប្រហារយោធានៅថៃ និងសូម្បីសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន ដែលប្រជាជាតិអាស៊ានបានចាប់ដៃគ្នាលើកកម្ពស់សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចរួម ប៉ុន្តែ មកទល់សព្វថ្ងៃនៅតែមុជមិនជ្រៅទៅមិនឆ្ងាយ។ នេះជាការបង្ហាញឱ្យឃើញពីភាពកម្សោយនៃប្រជាជាតិអាស៊ាន។

សម័យកាលកូវីដ-១៩ ជាសម័យកាលដែលបង្ហាញឱ្យឃើញពីភាពអាត្មានិយមកាន់តែខ្លាំងឡើងនៃប្រជាជាតិនីមួយៗនៅលើលោក អ្នកដឹកនាំនៃប្រទេសនីមួយៗ នាំគ្នាប្រកាន់យកជំហរជាតិសាសន៍របស់ខ្លួនជាធំ កាន់តែច្រើនឡើងៗ ដែលយើងឃើញច្បាស់ជាងគេ សហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលធ្លាប់តែជាបងធំ អ្នករៀបចំសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោក អ្នកសង្រ្គោះប្រជាជាតិផ្សេងៗ តែពេលនេះក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ សហរដ្ឋអាម៉េរិក បង្ហាញជំហរច្បាស់ណាស់ថា គឺជនជាតិអាម៉េរិកជាចម្បង (American First)។ ស្ថានភាពនេះបានស្ដែងឱ្យឃើញច្បាស់​តាមរយៈការស្កាត់ទិញយកម៉ាសដែលត្រូវផ្គត់ផ្គង់ទៅអ៊ឺរ៉ុប ការផ្ដាច់ជំនួយ WHO ដោយចោទថា ឃុបឃិតជាមួយចិនលាក់បាំងទិន្នន័យពិតជាដើម។

មនុស្សជាតិពេលនេះកំពុងប្រឈមមុខនឹងវិបត្តិពិភពលោក ហើយក៏ប្រហែលជាវិបត្តិដ៏ធំបំផុតនៃជំនាន់របស់យើង។ វាមិនត្រឹមតែជាវិបត្តិចំពោះប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាពប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏ថែមទាំងជាវិបត្តិចំពោះសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងសង្គមផងដែរ។ នៅចំពោះមុខវិបត្តិនេះ យើងត្រូវតែធ្វើសកម្មភាពរហ័សនិងម៉ឺងម៉ាត់ ទន្ទឹមនោះយើងក៏គួរតែគិតគូរពីវិបាករយៈពេលវែងនៃសកម្មភាពរបស់យើងដែរ។ នៅពេលយើងជ្រើសរើសវិធានការឬផ្លូវដើរ យើងមិនគួរតែគិតតែអំពីវិធីដើម្បីចៀសផុតពីការគំរាមកំហែងជាបន្ទាន់ចំពោះមុខប៉ុណ្ណោះទេ យើងក៏ត្រូវគិតដល់សហគមន៍ ក៏ដូចជាពិភពលោកទាំងមូលដែលយើងនឹងត្រូវបន្តរស់នាអនាគតផងដែរ។ ជាការណ៍ពិត គ្រោះមហន្តរាយនេះប្រាកដជារំ​លង​ផុតទៅ ហើយមនុស្សជាតិភាគច្រើននឹងបន្តរស់រានមានជីវិត ប៉ុន្តែពិភពលោកឬសហគមន៍ដែលយើងរស់នៅប្រហែលជាលែងដូចដើមហើយ។

មកទល់ពេលនេះ ការព្យាយាមដោះស្រាយរៀងៗខ្លួន ហាក់គ្មានប្រសិទ្ធភាព ការចម្លងជាលើកទីពីរនៅសិង្ហបុរី ការកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនៅឥណ្ឌូនេស៊ីនិងហ្វីលីពិន ហើយបើតាមអ្នកជំនាញថា នៅអាស៊ានគ្រាន់តែជាដំណាក់កាលនៃការឆ្លងជាបឋមប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ ដំណោះស្រាយដែលមានប្រសិទ្ធភាព គឺត្រូវតែដោះស្រាយតាមរយៈការសហការគ្នា។ ជាដំបូងនិងសំខាន់បំផុតដើម្បីទប់ស្កាត់និងកម្ចាត់វីរុស អាស៊ានត្រូវតែចែករំលែកព័ត៌មានជាសកល។ ប្រទេសជាសមាជិក អាចចែករំលែកបទពិសោធន៍គ្នាទៅវិញទៅមក អំពីការចម្លង ការការពារ ការព្យាបាល ការដោះស្រាយបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច បញ្ហាសង្គម។ល។ ប៉ុន្តែ ដើម្បីឱ្យរឿងនេះកើតឡើងបាន យើងត្រូវការស្មារតីនៃកិច្ចសហប្រតិ​បត្តិការនិងការជឿទុកចិត្តនៅក្នុងសហគមន៍។ យើងក៏ត្រូវការការខិតខំជារួម ដើម្បីផលិតនិងចែកចាយឧបករណ៍វេជ្ជសាស្រ្ត ជាពិសេសឧបករណ៍ប្រើប្រាស់និងម៉ាស៊ីនដកដង្ហើម សម្រាប់សហគមន៍ ជាជាងប្រទេសជាសមាជិកទាំងអស់ព្យាយាមធ្វើដើម្បីតែភាពរស់រានមានជីវិតតែរៀងៗខ្លួន។ ជាជំហររបសើប្រទេសដែលមានធនធានច្រើនជាងនិងមានករណីឆ្លងតិចជាង គួរតែមានឆន្ទៈក្នុងការបញ្ជូនជំនួយទៅកាន់ប្រទេសជាសមាជិកផ្សេងៗដែលមានករណីឆ្លងច្រើនជាង​។ ​ជំនួយនេះមិនមែនតែចំពោះសម្ភារៈទេ គឺទាំងជាបុគ្គលិកពេទ្យផងដែរ។ ឧទាហរណ៍ បណ្តាប្រទេសដែល​រង​ផល​ប៉ះពាល់តិចជាង អាចបញ្ជូនបុគ្គលិកពេទ្យទៅកាន់តំបន់ដែលរងគ្រោះខ្លាំងបំផុតនៅក្នុងសហគមន៍ ក្នុងគោល​បំ​ណងទាំង​ជួយនិងទទួលបានបទពិសោធន៍ ដើម្បីបន្តប្រយុទ្ធទៅមុខទៀត ព្រោះថាសង្រ្គាមមួយនេះអាចមានរយៈពេលវែង​។ កិច្ចសហប្រតិបត្ដិការជារួមនេះ ក៏ត្រូវការជាចាំបាច់នៅចំពោះមុខសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។ ជាការណ៍ពិត នៅចំពោះមុខ ប្រទេស​ជាសមាជិកនីមួយៗ សុទ្ធតែរងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរដូចៗគ្នា ប៉ុន្តែបើរដ្ឋាភិបាលនីមួយៗព្យាយាមធ្វើអ្វីៗដោយខ្លួនឯង ដោយមិនយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះរដ្ឋជាសមាជិកផ្សេងៗ នោះលទ្ធផលនឹងកាន់តែមានភាពវឹកវរនិងវិបត្ដិជ្រៅទៅៗ។ យើងត្រូវការផែនការសកម្មភាពរួម ហើយយើងក៏ត្រូវការវាជាបន្ទាន់។

ជាអកុសល បច្ចុប្បន្នបណ្តាប្រទេសទាំងអស់ ស្ទើរតែមិនធ្វើរឿងទាំងនេះសោះឡើយ ពួកគេឱនក្បាលចុះ លាដៃឱបក្រសោបការពារតែប្រទេសរបស់ខ្លួនរៀងៗខ្លួន។ ក្នុងវិបត្តិពិភពលោកមុនៗមានសហរដ្ឋអាម៉េរិក បានដើរតួនាទីជាអ្នកដឹកនាំពិភពលោក ប៉ុន្តែពេលនេះរដ្ឋបាលអាម៉េរិកបានទម្លាក់ភារៈនេះចោល។ ជាមេរៀនដែលរដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ាន​មិនគួរត្រាប់តាម អាស៊ានត្រូវតែក្ដាប់ឱ្យបាននូវគោលដៅ អាស៊ានតែមួយ វាសនាតែមួយ។

យើងសង្ឃឹមថាការរីករាលដាលនៃកូវីដ-១៩នាពេលបច្ចុប្បន្ន នឹងជួយឱ្យប្រជាជាតិអាស៊ានដឹងអំពីគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដែលបង្កឡើងដោយការបែកបាក់សាមគ្គី។ អាស៊ានត្រូវតែជ្រើសរើស ថាតើនឹងដើរតាមផ្លូវនៃការបែកបាក់គ្នាឬផ្លូវនៃសាមគ្គីភាព? យើងគិថា បើអាស៊ានជ្រើសការបែកបាក់ឬអាត្មានិយម នោះមិនត្រឹមតែអូសបន្លាយវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ វាក៏អាចនឹងមានគ្រោះមហន្តរាយកាន់តែអាក្រក់ថែមទៀតនាពេលអនាគត ពោលគឺការឈានទៅមានអាស៊ានតែក្នុងក្រដាសនិងបបូរមាត់ប៉ុណ្ណោះ។ តែបើយើងជ្រើសរើសយកសាមគ្គីភាព នោះវានឹងក្លាយជាជោគជ័យមួយ ដែលមិនត្រឹមតែប្រឆាំងនឹងកូវីដ-១៩ទេ គឺប្រឆាំងនឹងរោគរាតត្បាតនិងវិបត្តិនាពេលអនាគតដែលអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់នាពេលខាងមុខទៀតផងដែរ៕

RAC Media

ប្រភព៖ វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា