ព័ត៌មាន
ជំងឺឆ្លង COVID-19 មានសភាពកាន់ធំឡើងៗ ពោលវាគឺជាការសាកល្បងប្រកបដោយភាពភ័យខ្លាចមួយចំពោះរដ្ឋាភិបាល និងទស្សនវិជ្ជាគ្រប់គ្រងនៅលើពិភពលោកទាំងមូល។ ទាំងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ និងទាំងប្រទេសអត្តាធិបតេយ្យ ត្រូវបានគេមើលឃើញដូចគ្នាថា មិនបានត្រៀមខ្លួន មិនមានបរិក្ខាគ្រប់គ្រាន់ និងមានការឆ្លើយតបយ៉ាងយឺតយ៉ាវដូចគ្នា។ ដូចគ្នាដែរ សហរដ្ឋអាម៉េរិក ទោះជាមានអំណាច ទ្រព្យធន និងអំណាចខាងបច្ចេកវិទ្យាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏បានបង្ហាញថា ងាយរងគ្រោះដូចប្រទេសដទៃដែរ។
ស្របពេលដែលអាម៉េរិកកំពុងតែតស៊ូយ៉ាងស្វិតស្វាញប្រឆាំងទល់នឹងមេរោគកូរ៉ូណា ប្រទេសចិនកំពុងតែព្យាយាមសរសេរឡើងវិញនូវប្រវត្តិនៃការផ្ទុះឡើងដំបូងនៃជំងឺនេះនៅក្នុងទីក្រុងអូហាន ហើយខិតខំផ្សព្វផ្សាយពីរឿងរ៉ាវវិជ្ជមានចំពោះ «ការទទួលខុសត្រូវ» និង«ការប្ដេជ្ញា» របស់ខ្លួនចំពោះការដោះសា្រយជាមួយជំងឺឆ្លងនេះ។ ខ្លឹមសារបានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ ពោលគឺអ្នកអាចនឹងមិនចូលចិត្តសហរដ្ឋអាម៉េរិក ប៉ុន្តែ យើងកំពុងតែទទួលជោគជ័យនៅកន្លែងដែលអ្នកដទៃបរាជ័យ។ អ្នកវិភាគខ្លះមានការព្រួយបារម្ភថា ក្រុងប៉េកាំងកំពុងទទួលបានឥទ្ធិពលពីការនិទាននេះ ហើយក៏បារម្ភដែរថា ប្រទេសចិននឹងងើបចេញពីជំងឺរាតត្បាតជាមួយនិងឥទ្ធិពលជាសកលរបស់ខ្លួន ខណៈដែលអាម៉េរិកនឹងអន់ថយចុះ។
ទោះបីជាយ៉ាងណា ក៏ជំហរដែលទាក់ទងរវាងចិននិងអាម៉េរិកនៅក្នុងពិភពក្រោយមេរោគរាតត្បាត នឹងត្រូវបានកំណត់តិចតួចដោយអ្វីដែលចិនបានធ្វើ ហើយនឹងកំណត់ភាគច្រើនដោយការសម្រេចចិត្តរបស់ក្រុងវ៉ាស៊ីងតោន។ យុទ្ធសាស្រ្តដែលបានប្រើដោយជោគជ័យរបស់បក្សកុម្មុយនិស្តនៅខាងក្នុងប្រទេសចិន មិនមានប្រសិទ្ធភាពនៅបរទេសនោះទេ។
ទ្រឹស្តីនៃការឃុបឃិតអំពីប្រភពនៃមេរោគ និងការគណនាលើការប្រើប្រាស់ជំនួយវេជ្ជសាស្រ្តសម្រាប់គោលបំណងខាងនយោបាយដោយប្រទេសចិន អាចនឹងធ្វើឱ្យចិនឯកោ នឹងធ្វើឱ្យដៃគូកាន់តែច្រើនខឹងសម្បារ នៅពេលដែលទ្រឹស្ដីនេះកំពុងធ្វើឱ្យចិនឈ្នះលើមិត្តភក្កិរបស់ខ្លួន។ ប្រធានាធិបតីរបស់ប្រទេសស៊ាកប៊ីប្រហែលជាសប្បាយចិត្ត ប៉ុន្តែ បេះដូងប្រជាធិបតេយ្យរបស់អឺរ៉ុបខាងលិចមិនអាចទិញត្រលប់មកវិញបានទេ។ លោកស្រីអធិការបតីអាល្លឺម៉ង់ Angela Merkel គឺជាករណីមួយក្នុងការទាញត្រឡប់មកវិញនេះតាមរយៈការស្វាគមន៍ជំនួយរបស់ចិនដែលផ្ដល់មកឱ្យអឺរ៉ុប ដែលជា «បដិការ» សមស្របមួយសម្រាប់ការគាំទ្រគ្រាដំបូងរបស់ចិនចំពោះសហភាពអឺរ៉ុប។
«ការទូតម៉ាស» របស់ចិន អាចទទួលបាននូវការអូសទាញបន្ថែមនៅក្នុងផ្នែកផ្សេងៗនៃអាស៊ី ជាពិសេសប្រទេសដែលងាយនឹងរងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន។ ជាឧទាហរណ៍ ប្រទេសចិនកំពុងតែផ្ដត់ផ្គង់ជំនួយវេជ្ជសាស្រ្តចាំបាច់ដល់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ហានិភ័យធំបំផុតចំពោះជំហរជាសកលរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក នឹងកើតមានឡើង ប្រសិនបើជំងឺរាតត្បាតនាំទៅរកការថយចុះទ្វេដងលើវិធីសាស្រ្តបំផ្លាញខ្លួនឯង និងវិធីតុល្យភាពសូន្យ ដែលជាញឹកញញតែងតែកំណត់ក្នុងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនគឺ “America First”។
អវត្តមាននៃភាពជាអ្នកដឹកនាំពិភពលោករបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងការឆ្លើយតបទៅនិងរោគរាតត្បាត និងការចាប់យកជាស្វ័យប្រវត្តិនូវផលប្រយោជន៍ជាឯកតោភាគី សូម្បីតែក្នុងពេលមានវិបត្តិក៏ដោយ វាគ្រាន់តែបង្ហាញឱ្យឃើញថាតើ “America First” (អាម៉េរិកាំងទីមួយ) បានធ្វើឱ្យមានភាពមិនច្បាស់លាស់នូវទស្សនាទានអំពីផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់អាម៉េរិក កម្រិតណា។ ភាពជាអ្នកដឹកនាំពិភពលោកដ៏រឹងមាំរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ក្នុងការទប់ទល់និងរោគរាតត្បាត បានពន្លឿនដល់ការអភិវឌ្ឍវ៉ាក់សាំង និងគាំទ្រដល់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ហើយប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុនឹងផ្ដល់ជាផលប្រយោជន៍ដ៏រឹងមាំក្នុងផ្នែកសុខភាពសាធារណៈនិងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបែបនេះ ក៏ជាការប្រឆាំងជាវិជ្ជមានមួយចំពោះទីតាំងឈរជើងនៃភូមិសាស្រ្តនយោបាយរបស់ប្រទេសចិនផងដែរ។
ទាំងអ្នកជំនាញខាងរោគរាតត្បាត ទាំងក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត និងទាំងធនាគារកណ្ដាល បានដឹងពីរឿងនេះ។ នេះមិនមែនជាសកលនិយមដែលមានភាពស្រពិចស្រពិលសម្រាប់ជាប្រយោជន៍ដល់រឿងនេះនោះទេ ប៉ុន្តែ វាជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ដែលយើងអាចមើលឃើញច្បាស់និងភ្នែក ចំពោះការជំរុញនិងការការពារផលប្រយោជន៍ជាតិអាម៉េរិកដ៏សំខាន់មួយ។
ព្រំដែននៃ “America First”
ខណៈដែលមានរោគរាតត្បាត “America First” ត្រូវបានគេលាតត្រដាងថា ហាក់ដូចជាមិនបានធ្វើអ្វីនោះទេ ពេលខ្លះ ព្រំដែននៃជំហរនេះបានក្លាយជាភស្តុតាងបង្ហាញឱ្យឃើញពីក្របខណ្ឌទ្រទ្រង់ឥទ្ធិពលជាសកលរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកនៅក្នុងយុគសម័យ ដែលមានការប្រកួតប្រជែង និងការប្រឈមកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ។ ភាពមិនអាចទស្សន៍ទាយបាន និងគោលនយោបាយការបរទេសឯកតោភាគីនិយម បានធ្វើឱ្យអំណាចរបស់អាម៉េរិកចុះខ្សោយ ហើយសូម្បីតែសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍តាមរយៈអំណាចនៃគំនិតនិងគំរូ ក៏ចុះខ្សោយដូចគ្នា។
គូប្រកួតប្រជែង ត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យធ្វើសកម្មភាពតាមរបៀបស្រដៀងគ្នានេះ។ វិធីសាស្រ្តនេះមិនមែនជាផលប្រយោជន៍យូរអង្វែងរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកនោះទេ ខណៈដែលឋានៈជាមហាអំណាចពិភពលោករបស់ខ្លួនកំពុងធ្លាក់ចុះ។
តាមរយៈការដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងស្ដីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុទីក្រុងប៉ារីស សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានថមថយឥទ្ធិពលក្នុងការជំរុញឱ្យចិននិងឥណ្ឌាធ្វើសកម្មភាពកាន់តែខ្លាំងបន្ថែមទៀតលើបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ ដែលពួកគេត្រូវតែធ្វើប្រសិនបើគោលដៅកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័ននៅលើពិភពលោកត្រូវបានឆ្លើយតប។
រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក Trump បានបង្កើនការប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសចិន ដែលការបង្កើននេះគឺជាស្នូលនៃយុទ្ធសាស្រ្តសន្តិសុខជាតិរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក។ នេះជាការកែតម្រូវយឺតពេលក្នុងការឆ្លើយតបទៅនិងប្រទេសចិនដែលកំពុងប្រើមនោគមវិជ្ជាអាជ្ញាព្រឹទ្ធនិងដាច់ខាត។
ទន្ទឹមនឹងនោះ និទានកថាស្តីពី “America First” មិនផ្តល់តម្លៃលើសម្ព័ន្ធមិត្ត និងគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មបែបបង្ខិតបង្ខំ បានធ្វើឱ្យចុះខ្សោយគោលដៅយុទ្ធសាស្រ្តរបស់អាម៉េរិក កំពុងតែធ្វើឱ្យមិត្តភក្តិបែកបាក់គ្នា និងផ្តល់ជាការសង្ស័យអំពីភាពរឹងមាំនៃការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់អាម៉េរិកចំពោះតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក។ ជាញឹកញាប់ មានការលើកឡើងនូវទឡ្ហីករណ៍មួយថា វិធីសាស្រ្ត “America First” ចំពោះពិភពលោក គឺជាវិបាកដែលមិនអាចចៀសរួចចំពោះភាពធុញទ្រាន់របស់សាធារណជនអាម៉េរិកជាមួយនិងសង្រ្គាមនៅបរទេសដែលមានការចំណាយដ៏សន្ធឹកសន្ធាប់ និងការបាត់បង់ការងារ បូករួមទាំង «ការធ្វើឱ្យមានភាពដូចគ្នា»ខាងផ្នែកវប្បធម៌ ដែលផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនិងសកលភាវូបនីយកម្ម។
វាមានសច្ចៈភាពខ្លះចំពោះរឿងនេះ។ ប្រជាជនអាម៉េរិកច្បាស់ជាចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលរបស់ពួកគេផ្តោតទៅលើបញ្ហាក្នុងស្រុក។ ប្រជាជនអាម៉េរិកភាគច្រើនលែងចង់ចំណាយលើការរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោក ដែលវាឆ្លុះបញ្ចាំងពីគុណតម្លៃ ព្រមទាំងប្រព័ន្ធនយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចរបស់អាម៉េរិកទៀតហើយ។ ភារកិច្ចចំពោះមុខនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺវាពិតជាមានភាពលំបាក ហើយចំណាយច្រើនហួសហេតុ។ «ទ្រឹស្ដីតថភាពនិយមប្រកបដោយគោលការណ៍» ដូចដែលរដ្ឋបាលអាម៉េរិកចាត់ទុកជាគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន អាចជាការឆ្លើយតបសមហេតុផលចំពោះតថភាពថ្មីៗទាំងនេះ ប្រសិនបើវាមិនមានលក្ខណៈផ្ទុយគ្នានោះទេ ហើយប្រសិនបការយល់ដឹងពីផលប្រយោជន៍ជាតិអាម៉េរិកមិនមានលក្ខណៈតូចចង្អៀត នឹងមានរយៈពេលខ្លីនោះទេ។
ពិភពលោកក្រោយជំងឺកូវីដ-១៩
មានជម្រើសមួយចំនួនដែលយើងនឹងចាប់យកចំណែកមួយនៃពិភពលោកក្រោយការរាតត្បាតជំងឺកូវីដក្នុងរយៈពេលវែងមួយ ប៉ុន្តែ វានៅតែអាចប្រព្រឹត្តទៅបានទាំងស្រុងសម្រាប់គោលនយោបាយការបរទេសសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដើម្បីស្វែងរកមាគ៌ាប្រកបដោយផលិតភាពមួយរវាងជាតិនិយមបែបចង្អៀតចង្អល់ និងការប្រិតកម្មតបដែលមានការចំណាយច្រើនពេក។ គ្មានអ្វីនៅក្នុងវិធីសាស្រ្តបែបនេះនឹងមិនត្រូវគ្នាជាមួយអធិបតេយ្យភាពរបស់រដ្ឋរឹងមាំ ហើយភាពរឹងមាំនេះ នាំឱ្យមានតថភាពនិយមនិងផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។
កត្តានេះអាចក្លាយទៅជាពិភពលោកមួយបែកខ្ញែកគ្នាដោយប្រកាន់ចរន្តជាតិនិយមកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ, ជញ្ជាំងព្រំដែនកាន់តែខ្ពស់, វិសាលភាពនៃឥទ្ធិពល និងវិធីសាស្រ្តតុល្យភាពសូន្យ និងជាពិភពលោកមួយដែលទំនាក់ទំនងសហរដ្ឋអាម៉េរិក-និងចិនប្រកបដោយអរិភាព។ ប្រទេសតូចៗជាច្រើននឹងមិនមានសុវត្ថិភាពនិងវិបុលភាពនោះទេនៅក្នុងពិភពលោកបែបនេះ។ លើសពីនេះទៀត អ្វីដែលអាម៉េរិកកំពុងធ្វើនិងរបៀបដែលអាម៉េរិកកំពុងពាក់ព័ន្ធជាសកលនៅត្រង់ចំណុចនេះនឹងកំណត់ថាតើ ពិភពលោកនឹងទទួលបានមរតកបែបណាក្រោយការរាតត្បាតជំងឺឆ្លងនេះ។ ហេតុនេះ អ្វីដែលយើងត្រូវការ គឺលើសពី “America First”៕
អត្ថបទទាក់ទង
